sábado, 29 de dezembro de 2018

TRECHO DE GRANDE SERTÃO - VEREDAS // PECO DE GRANDA SERTONO - PADOJ



"Todo caminho da gente é resvaloso. Mas também, cair não prejudica demais. A gente levanta, a gente sobe, a gente volta!... O correr da vida embrulha tudo, a vida é assim: Esquenta e esfria, aperta e daí afrouxa, Sossega e depois desinquieta. O que ela quer da gente é coragem. Ser capaz de ficar alegre e mais alegre no meio da alegria, E ainda mais alegre no meio da tristeza"...




 De "Grande Sertão Veredas", romance de João Guimarães Rosa
"Ĉiu vojo nia estas glitiga. Sed tamen fali ne troe damaĝas. Jen ni restariĝas, jen ni supreniras, jen ni revenas!... La pasado de la vivo implicas ĉion. La vivo estas ĉi tia: ĝi varmiĝas kaj fridiĝas, jen ĝi premas kaj jen ĝi malstreĉas, ĝi trankviligas kaj poste malkvietigas. Kion ĝi volas pri ni, tio estas kuraĝo, tio estas, ke ni kapablu esti ĝojaj kaj pli ĝojaj meze en la ĝojo, kaj ankoraŭ pli ĝojaj meze en la malĝojo"...



El "Granda Sertono - Padoj", romano de la brazila verkisto João Guimarães Rosa



sábado, 22 de dezembro de 2018

PRI LA PROPONO DE UZADO DE LA PRONOMO 'ĜI' AŬ 'RI' POR SAMSEKSEMULOJ


Anstataŭ homigi aŭ transigi la signifon de ĜI, kiel proponas kelkaj pensuloj, eble unu ebla solvo en baldaŭa estonteco estos plilarĝigi la signifon de LI kaj ŜI, tiel ke neniu samseksemulo ofendiĝos se li/ŝi estos aludata kiel li aŭ ŝi, se li havas virecan korpon aŭ virinecan korpon respektive.
La unua difinilo de seksulo estas lia seksorgano kaj lia nomo en la naskiĝdokumento. Kaj, aŭtomate, surbaze de la seksa organo, kun la vira nomo iros la pronomo LI, kaj kun la virina nomo iros la pronomo ŜI. Kun la kresko venos eblaj psikologiaj redifinoj. Kun la mono venos sekse fizika transformiĝo (ĉe tiuj, kiuj volos). Eble estontece oni klasigos la du biologiajn seksojn jene: Ĝis seksa aspekto en kontraŭo, se homo naskiĝis kun peniso, tiu homo estas traktenda kiel LI. Se homo naskiĝis kun vagino, tiu homo estas traktenda kiel ŜI. Pri intimaj seksoj, kies klasigebleco estas vasta, ili estas aparte malfacile nomeblaj kaj des pli malfacile pronomeblaj.
Aparte pri LI, tiu pronomo jam estas suficxe largxa, ne aludante nur al viro. Vidu ekzemplojn en frazoj tiaj, kiaj "ĉiu amas ordinare personon, kiu estas simila al li". Zamenhof mem aludis al Dio per la pronomo Li.

"Kiam temas pri personigitaj aferoj, oni uzas laŭvole li, ŝi, ĝi, laŭ tio, ĉu oni volas atribui al ili viran, inan, aŭ senseksan karakteron. En iu fabelo de Andersen estas kolumo, kiu rolas kiel viro: la responda pronomo estas ĉie li; la virinajn rolojn ludas ŝtrumpa rubando, gladiio kaj tondilo: al ĉiu el ili respondas la pronomo ĝi. En aliaj, "la Morto" "la Vintro", "la Somero" estas reprezentataj per li, "la Modesto" per ŝl; same "la Fortuno" (ŝi) en Hamleto". - en PLENA ANALIZA GRAMATIKO

Plietendante la sencojn de LI kaj ŜI, oni plue valorigos la fundamentajn difinojn de la FUNDAMENTO kaj malnecesigos aliajn tiajn proponojn de kontraŭfundamentaj pronomoj, inkluzive ankaŭ de la pronomo RI, same diskutata tie kaj tie de kelkaj pensuloj.



domingo, 16 de dezembro de 2018

ĈU BRAZILO HAVAS ŜTATOJN, AŬ PROVINCOJN?




Tie ĉi en Brazilo, dum la kolonia kaj imperia periodoj la landaj partoj nomiĝis PROVINCOJ, sed dum la respubliko ili nomiĝas ŜTATOJ.

La Federacia Respubliko Brazilo konsistas el federaciaj ŝtatoj. [Kontrolu la 3-an difinon de ŝtato en PIV.]

Ni parolas tie ĉi pri federacio de ŝtatoj, kiuj konsistigas la respublikon, aŭ landon, aŭ regnon. [Vidu la duan difinon de federacio en PIV.]

Ĝenerale estas ŝtatoj konsistigantaj respublikon aŭ federacion, ne nepre ŝtaton.

Sciu eĉ, ke la ŝtatoj de la federacia respubliko Brazilo havas relativan sendependecon, kun propraj leĝaroj kaj propra konstitucio, kvankam ĉiuj ili submetiĝas same al la centra federa povo, kiu havas la tutnacian konstitucion.

En federacia respubliko apenaŭ aŭdeblas la esprimo 'nacia ŝtato'. En ĝi la nocio de nacia ŝtato perdas povon, kaj plielstariĝas la nocio de federacio, kiu pliofte aŭdigas la nomon 'Unio', kiu estas unuiĝo de regnoj (laŭ PIV), sed estas ankaŭ unuiĝo de federaciaj ŝtatoj kaj ankaŭ de eksprovincoj ŝanĝiĝintaj en ŝtatojn pro alveno de la respublika regadformo .

Siavice, REGNO kaj IMPERIO havas tutnacian unuecon de regpovo, kaj ĝiaj partoj, kiuj nomatas provincoj, estas tute dependaj de la centra povo. Kaj la provincoj ne konsistas el municipoj, kiel en la federaciaj ŝtatoj, sed konsistas el grafejoj, kantonoj, ktp.

quarta-feira, 12 de dezembro de 2018

ALGUMAS NOVIDADES TRADUZIDAS EM DEZEMBRO DE 2018 / KELKAJ NOVAĴEROJ TRADUKITAJ EN DECEMBRO 2018

EXISTE UM PLANETA-DESTRUIDOR NO SISTEMA SOLAR, DIZEM CIENTISTAS // EKZISTAS DETRUEMA PLANEDO EN LA SUNSISTEMO, DIRAS SCIENCISTOJ

25-12-2018


Cientistas da Universidade de Durham, na Inglaterra, provaram que alguns bilhões de anos atrás um planeta desconhecido, duas vezes maior que a Terra, colidiu com Urano. Isso explica por que o eixo de Urano ficou “de lado”, ao contrário de todos os outros planetas do Sistema Solar.

O corpo celeste pode ser, nesse caso, o nono planeta que se tem procurado. Isso foi relatado em um comunicado de imprensa no Phys.org.

A hipótese sobre a colisão de Urano com um grande planetesimal foi proposta há várias décadas, mas nem todos os pesquisadores concordam com isso. Foi expressa uma versão diferente, segundo a qual o seu eixo de rotação foi "balançado" por um grande satélite que depois desapareceu.

Os resultados da simulação mostraram que a colisão com um objeto grande e a mudança final no eixo de rotação ocorreram em poucas horas. Entretanto, os astrônomos consideram uma colisão com vários corpos celestes menores como menos provável. De acordo com os cientistas, o planeta que bateu em Urano ainda pode estar presente no Sistema Solar e estaria muito além da órbita de Plutão, ou seja, seria o nono planeta que os astrônomos buscam há vários anos.

A catástrofe planetária ocorreu há 3-4 bilhões de anos atrás, possivelmente antes dos satélites de Urano se terem formado. Então o gigante de gelo era um protoplaneta com um disco de gás e poeira, do qual surgiram subsequentemente suas luas. A inclinação do eixo de Urano afetou a inclinação das órbitas de rotação dos satélites e a orientação de seus próprios eixos.
A colisão também levou à formação de uma camada externa que mantém o calor dentro do planeta (a temperatura da tropopausa do gigante gasoso é de 216 graus Celsius negativos).

São chamados de gigantes de gelo uma classe de planetas que são compostos de amônia, metano e sulfeto de hidrogênio na forma de líquidos supercríticos. No Sistema Solar, eles são representados por Urano e Netuno. Hidrogênio e hélio correspondem a 20% da massa, o que os distingue dos gigantes gasosos como Júpiter e Saturno (nestes a proporção de hidrogênio e hélio representa 80%).
Sciencistoj de la Universitato de Durhamo, en Anglujo, pruvis, ke kelkajn miliardojn da jaroj antaŭe unu nekonata planedo, du fojojn pli granda ol la Tero, koliziis kontraŭ Urano. Tio eksplikas, kial la akso de Urano flankeniĝis, malsame ol ĉiuj aliaj planedoj de la Suna Sistemo.

Tia ĉiela korpo povas esti, en tiu kazo, la serĉata naŭa planedo. Tio estas raportita en gazet-komunikaĵo de Phys.org.

La hipotezo pri la kolizio de Urano kun iu granda planetesimalo estis proponita antaŭ multe da jardekoj, sed tamen ne ĉiuj esploristoj konsentas kun ĝi. Estis prezentita malsama versio, laŭ kiu la rotacia akso de Urano estis “skuita” de granda satelito, kiu poste malaperis.

La rezultoj de la simulado montris, ke la kolizio kun granda objekto kaj la fina ŝanĝiĝo de la rotacia urana akso okazis en nemulte da horoj. Tamen la astronomoj konsideras iun kolizion kun pluraj ĉielaj korpoj malpli probabla. Laŭ la sciencistoj, la planedo kiu frapegis Uranon eble ankoraŭ estas en la Suna Sistemo kaj estas multe trans la orbito de Plutono, tio estas, ĝi estus la naŭa planedo, kiun la astronomoj serĉas de multaj jaroj.

La planeda katastrofo okazis antaŭ 3-4 miliardoj da jaroj, eble antaŭ ol la satelitoj de Urano formiĝis. Do la giganto el gelo estis protoplanedo kun disko el gaso kaj polvo, el kiuj poste aperis iliaj lunoj. La inklinacio de la akso de Urano afekciis la inklinacion de la orbitoj de la rotacio de la satelitoj kaj ankaŭ la orientiĝon de ties aksoj.
La kolizio ankaŭ kaŭzis la formiĝon de unu ekstera tavolo, kiu tenas la varmecon ene de la planedo. La temperaturo de la tropopaŭzo de la gasa giganto estas 216 negativaj gradoj celsiaj.

Estas nomataj gigantoj el gelo tiuj planedoj, kiuj konsistas el amonio, metano kaj hidrogena sulfido en formo de  superkritaj likvoj. En la Sunsistemo ili estas reprezentataj per Urano kaj Neptuno. La hidrogeno kaj la helio reprezentas 20% de la maso, kio distingas ilin disde la gasaj gigantoj, kiaj Jupitero kaj Saturno. En tiuj ĉi la kvanto de hidrogeno kaj helio atingas 80%.
FONTO:

=-=-=-=-=-=-=-



O JUDEU QUE DETEVE A GUERRA EM STALINGRADO DURANTE UMA FESTA CRISTÃ // LA JUDO, KIU HALTIGIS LA BATALON ĈE STALINGRADO, DUM KRISTANA FESTO 

 

23-12-2019


Na véspera do Natal de 1942, centenas de milhares de homens confrontavam-se em uma das mais decisivas batalhas da Segunda Guerra Mundial, a Batalha de Stalingrado, no sul da União Soviética. As tropas do führer nazista Adolf Hitler tentavam tomar a cidade, enquanto que os homens do ditador soviético Stalin resistiam. No meio da carnificina, que transcorria durante um dos mais gélidos invernos do século 20, os chefes militares soviéticos determinaram que um grupo de músicos, bailarinos e atores fariam o possível para divertir e relaxar os soldados, que estavam com o moral baixo.
Um dos músicos era o violinista Mikhail Emmanuilovich Goldstein (irmão de Boris Goldstein, outro famoso violinista), que tocava peças do folclore russo. Mas ele decidiu mudar o repertório e começou a interpretar o Oratório de Natal de Johann Sebastian Bach. Os alto-falantes colocados pelos soldados soviéticos permitiam que a melodia fosse ouvida em boa parte das ruínas da cidade. Em poucos minutos os tiros foram cessando do lado alemão.

En la antaŭtago de la Kristnasko de 1942, centoj da miloj da homoj  intermilitis en unu el la plej decidaj bataloj de la Dua Mondmilito, nome la Batalo ĉe Stalingrado, en la sudo de la tiama Sovetunio. La trupoj de la naziestro Adolf Hitler provadis okupacii la urbon, dum la soldatoj de la sovetia diktatoro rezistadis. En la daŭro de la multmortigado, kiu okazis dum unu el la plej glaciaj vintroj de la 20-a jarcento, la sovetiaj militestroj ordonis, ke grupo da muzikistoj, baletistoj kaj aktoroj faru ĉion eblan por trankviligi la soldatojn, kiuj estis malvigliĝintaj.

Unu el la muzikistoj estis la violonisto Mikhail Emmanuilovich Goldstein (frato de Boris Goldstein, alia fama violonisto), kiu ludadis muzikaĵojn de la rusa folkloro. Tamen tiam li decidis ŝanĝi la repertuaron kaj ekludis la Oratorion de Kristnasko, de

Johann Sebastian Bach. La sonskatoloj poziciigitaj de la sovetiaj soldatoj ebligis, ke la melodio estu aŭskultata tra granda parto de la ruinoj de la urbo. Post kelkaj minutoj la pafoj komencis ĉesiĝi ĉe la germana flanko.

 

FONTO:



AOS 88, MÃE ENCONTRA FILHA QUE PENSOU TER MORRIDO NO PARTO // EN LA AĜO DE 88 JAROJ PATRINO RENKONTIS FILINON, KIUN ŜI KREDIS MORTINTA ĈE LA AKUŜO

11-12-2018


Uma mãe esperou 69 anos pra saber que a filha estava viva e o encontro delas foi emocionante.

Genevieve Purinton estava com apenas 18 anos quando deu à luz a sua única filha, em 1949.

Quando ela pediu para ver o bebê os médicos disseram que a criança havia morrido.

Agora com 88 anos, Purinton vive em uma instituição de assistência, em Tampa, na Flórida, EUA.

Desde que seus oito irmãos faleceram, ela não achava que tivesse uma família, até que recebeu um cartão de uma mulher chamada Connie Moultroup.

O cartão, que incluía um número de telefone, dizia que Moultroup acreditava ser a filha perdida de Purinton.

A história

Moultroup diz que sua mãe adotiva morreu quando ela tinha apenas 5 anos de idade e pai de dela se casou com uma madrasta que a maltratava.

Durante anos, Moultroup fantasiou que sua mãe biológica fosse resgatá-la – e, embora isso não tenha acontecido, ela recebeu no ano passado um kit de DNA da Ancestry como presente de Natal da filha de 50 anos.

O kit fez Moultroup descobrir ligações com o mesmo sobrenome da mãe.

“Eu disse: ‘Aqui está o nome da minha mãe'”, disse Moultroup à WTVT . “É minha tia, e está viva”, pensou.

Finalmente, após 69 anos de separação, Moultroup e Purinton se conheceram na unidade de enfermagem no início desta semana e a reunião foi emocionante.

Purinton descobriu que sua filha ainda estava viva e também que ela agora tem uma neta e dois bisnetos.

A reportagem não explica o motivo de os médicos terem mentido para Purinton sobre a falsa morte de sua filha.
Iu patrino esperis dum 69 jaroj, por scii, ke ŝia filino estas vivanta, kaj ilia renkontiĝo estis emocia.

Genevieve Purinton aĝis nur 18 jarojn, kiam ŝi naskis sian solfilinon, en 1949.

Kiam ŝi petis vidi la bebon, tiam la akuŝkuracistoj sciigis al ŝi, ke la ĵusnaskito estas mortinta.

Nun, havanta 88 jarojn, Purinton vivas en asista institucio, en Tampo (urbo en Florido, Usono).

De kiam ŝiaj 8 gefratoj forpasis, ŝi ne trovis, ke ŝi havas familion, ĝis ŝi ricevis karton de iu virino nomata Connie Moultroup.

La karto, kiu inkluzivis telefonnumeron, diris, ke Moultroup kredas esti la perdita filino de Purinton.

La historio

Moultroup rakontis, ke ŝia adopta patrino mortis, kiam ŝi havis nur 5 jarojn da aĝo, kaj tiam ŝia patro edziĝis kun duonpatrino, kiu malbone traktadis ŝin.

Dum jaroj Moultroup prezentis al si, ke ŝia biologia patrino venos, por elsavi ŝin, kaj, kvankam tio ne okazis, ŝi ricevis en la pasinta jaro unu testilon pri DNA, de la entrepreno Ancestry, kiel kristnaskan donacon de la 50-jara filino.

Tiu testilo ebligis al Moultroup eltrovi kunrilatojn kun la sama familia nomo de la patrino.

“Mi diris: 'Tie ĉi estas la nomo de mia patrino'”, parolis Moultroup al WTVT. “Ŝi estas mia onklino, kaj ŝi estas vivanta”, ŝi pensis.

Finfine, post 69 jaroj da malkuneco, Moultroup kaj Purinton konis unu la duan en la flegejo, komence de la pasinta semajno, kaj la renkontiĝo estis kortuŝa.

Purinton malkaŝis, ke ŝia filino ankoraŭ vivas kaj ke nun ŝi havas ankaŭ unu nepinon kaj du pragenepojn.

La novaĵo ne klarigis la motivon, kial la kuracistoj mensogis al Purinton pri la falsa morto de ŝia filino.
FONTO:

Video de la renkonto:


domingo, 9 de dezembro de 2018

VIDEOKURSO DE ESPERANTO

VIDEOKURSO DE ESPERANTO - LA 1-A LECIONO (SUBSTANTIVOJ)

https://www.youtube.com/watch?v=WE0Vw7Q-_WQ&t=91s

 

 

VIDEOKURSO DE ESPERANTO - LA 2-A LECIONO (NOMOJ)

https://www.youtube.com/watch?v=oMsFYZZ434s&t=125s

 

 

VIDEOKURSO DE ESPERANTO - LA 3-A LECIONO (ADJEKTIVOJ)

https://www.youtube.com/watch?v=D0e_eeaqvcc&t=198s

 

 

VIDEOKURSO DE ESPERANTO - LA 4-A LECIONO (PLURALOJ)

https://www.youtube.com/watch?v=rze_zgL0p4I&t=8s

 

 

VIDEOKURSO DE ESPERANTO - LA 5-A LECIONO (KELKAJ PREPOZICIOJ)

https://www.youtube.com/watch?v=rFDz1SsxNv8&t=340s

 

 

VIDEOKURSO DE ESPERANTO - LA 6-A LECIONO (VERBOJ)

https://www.youtube.com/watch?v=KhXzr3oAlZc&t=49s

 

 

VIDEOKURSO DE ESPERANTO - LA 7-A LECIONO (TRANSITIVAJ VERBOJ KAJ LA REKTA OBJEKTO)

https://www.youtube.com/watch?v=KhXzr3oAlZc

 

 

VIDEOKURSO DE ESPERANTO - LA 8-A LECIONO (LA VERBO EN LA PREZENCO KAJ LA PREZENCAJ PARTICIPOJ)

https://www.youtube.com/watch?v=KLk5YM5pvOs&t=25s

 

 

VIDEOKURSO DE ESPERANTO - LA 9-A LECIONO (LA PRETERITO)

https://www.youtube.com/watch?v=Y5P0bji1BGA&t=444s

 

 

VIDEOKURSO DE ESPERANTO - LA 10-A LECIONO (LA FUTURO)

https://www.youtube.com/watch?v=zB3iGSzGXOg&t=4s

 

 

VIDEOKURSO DE ESPERANTO - LA 11 A LECIONO (LA KONDICIONALO KAJ LA IMPERATIVO)

https://www.youtube.com/watch?v=5vo8YNgQc7M&t=255s

 

 

VIDEOKURSO DE ESPERANTO - LA 12-A LECIONO - AKUZATIVOJ DE DIREKTO, PREPOZICIO KAJ MEZURO

https://www.youtube.com/watch?v=_WTeNZxXlxc&feature=youtu.be

 

 

VIDEOKURSO DE ESPERANTO - LA 13-A LECIONO - LA FORMADO DE LA KUNMETITAJ VORTOJ

https://www.youtube.com/watch?v=p16-nNxmT1o

 

domingo, 25 de novembro de 2018

ALGO SOBRE O NECESSÁRIO ESFORÇO OBJETIVANDO A FLUÊNCIA EM ESPERANTO // IO PRI LA NECESA KLOPODADO CELANTA LA FLUECON EN ESPERANTO


PARAFRASEANDO YOGANANDA, O QUAL AFIRMOU: “O SANTO É O PECADOR QUE NUNCA DESISTIU”. // PARAFRAZANTE YOGANANDA, KIU ASERTIS JENE: "LA SANKTULO ESTAS LA PEKINTO, KIU NENIAM REZIGNIS".

Do nada ou sem esforço ninguém aprende nada, principalmente uma segunda língua já depois de grande.
Todo bom falante ou competente linguístico de hoje em Esperanto foi o balbuciador de ontem que nunca desistiu. Foi aquele lá atrás, mas que nunca deixou de praticar o pouco que já sabia e ia sabendo. Ele é aquele que nunca deixou de ler e de estudar, que nunca parou nem um dia sequer, não se dando direito a dia de repouso nem feriado. Foi aquele que enfrentou borrascas, furacões, desertos, secas agrestes, solidões, sarcasmos, mas sempre com o livro na mão e sempre dando vida ao que já sabia, no exercício mental incessante, na disciplina, na determinação, mesmo quando acamado, mesmo estudando muitas vezes na calada da noite ou até de madrugada, enquanto a cidade dormia profundamente.
Essa foi a trajetória média do bom falante de hoje. Ele pode até não ser o modelo da melhor fluência, mas o seu esforço obstinado é o modelo que deve inexoravelmente ser seguido por todos.
El la nenio aŭ sen klopodado oni lernas nenion, precipe unu duan lingvon, post kiam oni jam estas kreskinta.
Ĉiu hodiaŭa bona parolanto aŭ lingva kompetentulo en Esperanto estis la hieraŭa balbutulo kiu neniam rezignis. Li estis tiu malantaŭa, sed kiu neniam ĉesis praktikadi la malmulton, kiun li jam sciis kaj estis ekscianta. Li estis tiu, kiu neniam ĉesis legi kaj studi, kiu neniam haltis eĉ ne unu tagon, ne donante al si rajton al libertempo nek ferio. Li estis tiu, kiu alfrontis buraskojn, uraganojn, dezertojn, sovaĝajn sekecojn, solecojn, sarkasmojn, tamen ĉiam kun la libro en la mano kaj ĉiam vivigante tion, kion li jam sciis, en la senĉesa mensa ekzerciĝado, kun disciplino kaj rezoluteco, eĉ kiam li kuŝadis malsane, eĉ studante multfoje en la silento de la nokto aŭ ĝis la frumateno, dum la urbo dormadis profunde.
Tio estis la hieraŭa mezuma vojirado de la hodiaŭa bona parolanto. Li eĉ povas ne esti la modelo de la plej bona parolflueco en Esperanto, sed lia obstina klopodado estas neelpeteble ĉies sekvenda.



segunda-feira, 5 de novembro de 2018

ALGUMAS NOVIDADES TRADUZIDAS EM NOVEMBRO DE 2018 / KELKAJ NOVAĴEROJ TRADUKITAJ EN NOVEMBRO 2018

GOVERNO CHINÊS INTERROMPE PROJETO POLÊMICO DE EDIÇÃO GENÉTICA EM BEBÊS // LA ĈINA REGISTARO INTERROMPIS LA POLEMIKAN PROJEKTON DE GENETIKA MODIFIĜO ĈE BEBOJ



30-11-2018


O experimento polêmico que supostamente gerou duas crianças geneticamente modificadas na China foi interrompido pelo governo local em meio a críticas por parte da comunidade científica e também de autoridades chinesas, segundo a Associated Press.

No começo da semana, o pesquisador He Jiankui afirmou ter modificado os genes de dois bebês gêmeos que teriam nascido com saúde em uma maternidade chinesa. Ele teria removido os genes que servem como porta de entrada para o vírus HIV nas crianças, fazendo com que elas tenham nascido supostamente imunes à AIDS.

Durante a semana, o cientista saiu em defesa do experimento e disse que outras gestações de bebês geneticamente modificados podem estar a caminho.

Mas o governo chinês exigiu a paralisação do estudo. O vice-ministro de ciência e tecnologia da China, Xu Nanping, explicou à emissora estatal CCTV que o ministério se opõe fortemente a esse tipo de estudo, que considerado ilegal e inaceitável. Ele também disse que a equipe responsável pelo experimento vai ser investigada.

He Jiankui vem sendo duramente criticado desde que divulgou o suposto experimento por uma série de fatores. Para começar, existe uma questão ética. Por mais que cientistas enxerguem a tecnologia de edição genética CRISPR - usada pelo pesquisador chinês - como uma ferramenta importante e que pode ajudar no tratamento de doenças genéticas, a comunidade acredita que o uso dela no futuro para fins reprodutivos só deve ser considerada quando existe necessidade médica clara.

Além disso, He até agora não provou que de fato criou os bebes editados geneticamente. O estudo não foi analisado por pesquisadores independentes até o momento, embora o cientista afirme ter enviado ele para checagem por uma revista acadêmica.

En la komenco de la semajno la esploristo He Jiankui deklaris, ke li modifis la genojn de du ĝemelaj beboj, kiuj naskiĝis en ĉina akuŝejo. Li fortiris la genojn, kiuj taŭgas kiel enirpordo al la viruso HIV ĉe la infanoj, farante, ke ili naskiĝis supozeble imunaj al la Aidoso.

Dum la semajno la sciencisto defendis la eksperimenton kaj diris, ke aliaj embriigoj de beboj genetike modifitaj povas esti okazontaj.

Tamen la ĉina registaro postulis la ĉesigon de la esplorado. La vic-ministro pri Scienco kaj Teknologio de Ĉinujo, Xu Nanping, deklaris al la ŝtatala elsendejo CCTV, ke la ministerio forte oponas tian esploron, kiu estas konsiderata neleĝa kaj neakceptinda. Li ankaŭ diris, ke la skipo respondeca pri la eksperimento estos enketita.

 

He Jiaokui estas ade severe kritikata post kiam li diskonigis la supozan eksperimenton, pro serio da faktoroj. Komence ekzistas iu etika demando. Kiel ajn sciencistoj rigardu la teknologion de genetika modifo CRISPR – uzatan de la ĉina esploristo – kiel gravan rimedon, kiu povos helpi en la kuracado de genetikaj malsanoj, la komunumo kredas, ke ĝia uzado en la estonteco kun reproduktaj celoj nur devos esti konsiderata, kiam estos klara kuraca neceso.

 

Krom tio, He ĝis nun ne pruvis, ke fakte li kreis la bebojn genetike modifitajn. La esplorstudo ne estis analizata de sendependaj esploristoj ĝis nun, kvankam la sciencisto asertis, ke li sendis ĝin por kontrolo al akademia revuo.

 


FONTO:


(*(*(*(*(*(*(*(*(*(*(*(*(*(*(*(*(*(*(*(*(*(



ESTA É A PRIMEIRA IMAGEM NÍTIDA QUE A SONDA INSIGHT ENVIOU DE MARTE // TIU ESTAS LA UNUA KLARVIDEBLA BILDO, KIUN LA SONDILO 'INSAJTO' SENDIS EL MARSO


28-11-2018


A sonda InSight finalmente conseguiu pousar com sucesso na superfície de Marte. E foi divulgada uma foto nítida do segundo menor planeta do Sistema Solar.

 

A imagem vem da câmara de implementação de Instrumento, que é montada em um braço robótico, conforme revelado pelo site Fayerwayer.

 

De acordo com a NASA (National Aeronautics and Space Administration ), espera-se que a implementação completa dos instrumentos do módulo de pouso leve entre dois e três meses.

 

O objetivo do robô é estudar a complexidade do interior do planeta vermelho. Embora existam estudos em sua superfície, ainda há um caminho para entender o que está dentro.

La sondilo Insajto finfine sukcesis suriĝi kun sekureco sur la surfaco de Marso. Kaj estis diskonigita klarvidebla foto de la dua malplej granda planedo en la Sunsistemo.

 

La bildo venis el la kamerao de funkciigo de la aranĝaĵo, kiu estas muntita sur robota brako, kiel rivelite pere de la retejo Fayerwayer.

 

Laŭ la usona NASA (Nacia Aerveturada kaj Spaca Agentejo), oni atendas, ke la plena   funkciigo de la instrumentoj de la  surmarsiĝa modulo okazus post du aŭ tri monatoj.

 

La celo de la roboto estas tio, studi la kompleksecon de la interno de la ruĝa planedo. Kvankam jam ekzistas studoj pri ĝia surfaco, ankoraŭ estas irvojo por kompreni,   kio estas interna de ĝi.

FONTO:

////////////////////////

"ESTOU CERCADA. AMO-VOS". A CHAMADA DE UMA MÃE QUE PENSAVA QUE IA MORRER // “MI ESTAS ĈIRKAŬITA. MI AMAS VIN”. LA MESAĜO DE IU PATRINO, KIU PENSIS, KE ŜI TUJ MORTOS

23-11-2018


Um enfermeira, mãe de cinco crianças, recordou o momento de aflição em que se viu rodeada de chamas e em que pensava que ia morrer, na sequência dos fogos que devastaram a Califórnia na semana passada.

Assustada, Tamara Ferguson ligou às filhas, pensando que esta seria a última vez que falaria com elas.

"Estou cercada pelas chamas. Estão à minha volta. Tomem conta do Brayden, da Allyson e do Brooklyn", disse a mulher de 42 anos às duas filhas mais velhas.

A enfermeira estaria de serviço num hospital local quando as chamas se aproximaram. Apesar   das palavras de incentivo das filhas, que lhe diziam que tudo ia correr bem, Tamara estava certa de que iria morrer.

"Vocês não estão a perceber. Não vou sobreviver. Fui a melhor mãe que consegui. Peço desculpa pelos erros que cometi. Desculpem", insistia a mulher, naquele que terá sido o maior susto da sua vida, a 8 de novembro, na cidade de Paradise.

Tamara decidiu estudar enfermagem depois de ficar grávida da primeira filha, aos 17 anos, altura em que decidiu que queria dedicar a sua vida a tomar conta de outras pessoas. Naquele dia, recorda ao LA Times, estava ciente de que poderia ter fugido do Hospital Feather River e ficar a salvo. Contudo, negou-se a abandonar os doentes que ali estavam e precisavam de ajuda para serem retirados do local.

Felizmente, os ventos mudaram de direção e, num momento que consideram ter-se tratado de um milagre, os bombeiros conseguiram retirar todos do local, em segurança.

O reencontro, mais tarde, com as filhas, foi marcado por lágrimas e muita emoção.
Iu flegistino, patrino de kvin gefiloj, rememoris la afliktan momenton, en kiu ŝi sin trovis ĉirkaŭite de flamoj kaj certis, ke ŝi estas tuj mortonta, meze en la fajraĵoj, kiuj traruinigis Kalifornion antaŭ du semajnoj.

Terurite, Tamara Ferguson diskis al siaj filinoj, kredante, ke nun estos la lasta fojo, kiam ŝi parolos kun ili.
“Mi estas ĉirkaŭita de la flamoj. Ili estas ĉirkaŭ mi. Zorgadu pri Brayden, Allyson kaj Brooklyn", diris la 42-jara virino al la plej aĝaj filinoj.

La flegistino estis deĵoranta en loka hospitalo, kiam la flamoj de la fajro alproksimiĝis.
Malgraŭ la vortoj de kuraĝigo de la filinoj, kiuj insistis al ŝi, ke ĉio finokazos bone, Tamara estis certa, ke ŝi mortos.

“Vi ne komprenas. Mi ne postvivos. Mi estis kiel eble plej bona patrino, kian mi povis esti. Mi petas pardonon pri la eraroj, kiujn mi faris. Senkulpigu min!”, insistis la virino dum la okazo, kiu estos la plej granda teruraĵo de ŝia vivo, la 8-an de novembro, en la urbo Paradizo.

Tamara studis Flegadon. Kiam ŝi estis 17-jara, tiam ŝi gravediĝis je sia unua filino kaj decidis, ke ŝi dediĉos sian vivon al la zorgado de aliaj homoj.
En tiu tago - ŝi memorigis al LA TIMES, ŝi konsciis, ke ŝi povos elkuri el la Hospitalo Feather River kaj saviĝi. Sed tamen ŝi rifuzis forlasi la malsanulojn, kiuj enestis tie kaj bezonis sukuron por esti eltiritaj el la loko.

Feliĉe la ventoj ŝanĝis la direkton, kaj en iu momento, kiam oni kredis, ke okazis miraklo, la fajrobrigadistoj sukcesis elsavi ĉiujn el la brulo, en sekureco.

Ŝia rerenkontiĝo poste kun la filinoj okazis kun multaj larmoj kaj multa emocio.
FONTO:


-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=


ZUMBI E ECUMENISMO ÉTNICO // ZUMBI KAJ LA ETNA EKUMENISMO – artikolo de José de Paiva Netto

20-11-2018


Numa homenagem ao Dia Nacional da Consciência Negra, comemorado em 20 de novembro, e à memória do valente Zumbi, apresento trecho de artigo que preparei para a Folha de S.Paulo em 15 de maio de 1988. Nele, enfatizo a necessária prática do Ecumenismo entre as mais variadas etnias.

Zumbi deu o brado que nenhum Domingos Jorge Velho poderia abafar: Liberdade! Dignidade! Somos seres humanos!

Morreu-lhe o corpo. Mas a Alma — quem conseguirá matá-la? — permanece… e se multiplica nas palavras e atos de um Patrocínio, Joaquim Serra, Luís Gama, Salvador de Mendonça, André Rebouças, Castro Alves, Joaquim Nabuco e de tantos outros negros, brancos, mestiços. Se ainda não há democracia étnica dentro de nossas fronteiras — embora o Brasil seja um povo   de etnias mescladas, para cuja sobrevivência é essencial estar plenamente legitimada e vivida a sua brilhante mestiçagem —, é porque o espírito de senzala continua grassando.
Contudo, é justamente na natureza miscigenada que consiste a sua força.

Toda a humanidade é mestiça

Em Crônicas e Entrevistas (2000), prossigo defendendo a tese de que toda a humanidade é, desde os tempos iniciais da monera, uma mescla sem fim, tornando-se, portanto, sem propósito, qualquer tipo de discriminação, principalmente, no que diz respeito à cor da pele. A inevitável miscigenação humana constitui fato de proporções globais. Vários estudiosos afirmam que, cada vez mais, diminui no mundo o conceito de linhagem pura. Um exemplo dessa constatação vem dos Estados Unidos, que criaram um item no seu censo para contemplar os mestiços, que compõem significativa parcela da população norte-americana.

O Brasil é uma grei globalizante.

Volvendo os olhos para o nosso país, repleto de descendentes de imigrantes e, também, de migrantes esperançosos de que finalmente sejam integrados no melhor do seu tecido social, confirma-se a evidência de que possui um dos mais extraordinários povos do orbe, e com características privilegiadas, em virtude de sua extraordinária miscigenação. Ele é uma grei… globalizante…
Farante omaĝon al la Brazila Tago de la Negra Konsciado, festata en la 20-a de novembro, kaj memore al la brava Zumbio el Palmaro, mi prezentas pecon de artikolo, kiun mi preparis al la brazila ĵurnalo Folha de São Paulo, en la 15-a de majo 1988. En ĝi mi emfazis la neceson de la praktikado de la ekumenismo inter la plej diversaj etnoj.

Zumbio faris la krion, kiun nenian Domingos Jorge Velho povus mallaŭtigi: Liberecon! Dignon! Ni estas homaj estuloj! Lia korpo mortis. Tamen, lian Animon kiu sukcesos mortigi? Ĝi daŭras… kaj multobliĝas per vortoj kaj agoj de iaj Patrocínio, Joaquim Serra, Luís Gama, Salvador de Mendonça, André Rebouças, Castro Alves, Joaquim Nabuco kaj tiom multaj aliaj nigruloj, blankuloj, mestizoj. Se ankoraŭ ne ekzistas etna demokrateco inter niaj landlimoj – kvankam Brazilo estas popolaro kun miksitaj etnoj, por kies postvivado estas esence, ke estu plene legitimita kaj traspertita ĝia brilanta mestizado – tio okazas, ĉar la spirito de la senzalo* plue disas.
Tamen ĝuste el la miksita naturo konsistas ĝia forto.

La tuta homaro estas rasmiksita.

En “Kronikoj kaj Intervjuoj” (2000), mi daŭras defendanta la   tezon, ke la tuta homaro estas, de la komencaj tempoj de la regno Monero, unu   senfina etnomiksejo. Do estas sen edifa celo ia ajn diskriminacio, ĉefe pri haŭtkoloroj. La neevitebla homa miksado konstituas fenomenon je tutglobaj proporcioj. Multaj esploristoj asertas, ke estas pli kaj pli malgranda en la mondo la koncepton pri pura genlinio. Unu ekzemplo de tiu konstato venas el Usono, kiu enkondukis novan enketeron en sian popol-registradon, por enkalkuli ankaŭ la mestizojn, kiuj konsistigas signifan parton de la usona popolo.

Brazilo estas globeca anaro.

Turnante la okulojn al Brazilo, plenplena de posteuloj de enmigrintoj kaj ankaŭ de migrantoj esperantaj, ke ili finfine estos integritaj en la plejbonon de ĝia socia histo, konfirmiĝas la evidenteco, ke ĝi havas unu el la plej mirindegaj popoloj de la terglobo, kaj kun privilegiaj karakterizoj, pro ĝia eksterordinara etnomiksado. Ĝi estas anaro… tutmondeca...

===========

*Senzalo = la komuna loĝejaĉo, kie vivis la sklavoj en la bienoj, dum la brazila sklavoperiodo.
FONTO:


***************

OS BONS MOTIVOS PARA O QUILO  TER PESO DIFERENTE A PARTIR DE 2019 // LA BONAJ MOTIVOJ, KIAL LA KILOGRAMO HAVOS MALSAMAN PEZON DE 2019

19-11-2018


Adeus ao “grande K”! A Conferência Geral de Pesos e Medidas adotou nesta sexta-feira, em Versalles, um novo sistema de medida internacional, independente de qualquer objeto físico

A partir de 2019 o quilograma padrão será definido a partir da corrente elétrica que circula no braço eletromagnético de uma balança de Watt e é capaz de equilibrar exatamente 1 kg colocado no outro braço. Isso permitirá relacionar o quilograma à corrente elétrica e à constante de Planck, tornando essa unidade facilmente realizável em qualquer lugar do planeta, melhorando sua   acessibilidade e garantindo que ela não se deteriorará com o passar do tempo.

O problema com o quilograma padrão atual é que ele é arbitrário, ou seja, não está relacionado a constantes universais, além de perder massa gradualmente, ao longo do tempo, ficando cerca de 50 microgramas menor em um século, pois os átomos dos metais que o compõe tendem a se libertar da sua superfície pela interação com o meio. Essa massa perdida em um século pode não ser significativa para as transações comerciais que fazemos no cotidiano, mas para certas pesquisas científicas isso é crítico.

Além disso, copiar o quilograma padrão atual também não é fácil, pois para fazer isso é preciso manuseá-lo, e nessas ocasiões a perda de massa e o risco de eventuais acidentes aumenta. Por isso, é recomendável que se opte por uma referência relacionada a constantes universais e que possa ser reproduzida – no linguajar da metrologia se diz realizada – e disseminada mais facilmente e com segurança, e que não sofra variações ao longo do tempo. Por isso é que o quilograma padrão vai mudar.
Adiaŭ al la “granda K”! La Ĝenerala Konferenco pri Pezoj kaj Mezuroj adokptis, en la lasta vendredo (la 16-a), en la urbo Versajlo (Francio), novan sistemon de internacia mezurado, sendependan de ia ajn materia objekto.

De 2019 la norma kilogramo estos difinata surbaze de la elektra kurento, kiu cirkulas en   la elektromagneta telero de la vat-pesilo (aŭ pesilo de Kiblo), kiu kapablas ekzakte ekvilibrigi 1 kilogramon surmetitan sur la alian teleron. Tio ebligos kunrilatigi la kilogramon al la konstanto de Planck, farante tiun uniton facile konstatebla en iu ajn parto de la planedo, plibonigante ĝian uzeblecon kaj certigante, ke ĝi ne difektiĝos kun la paso de la tempo.

La problemo de la ĝisnuna norma kilogramo estas, ke ĝi estas arbitra, tio estas, ĝi ne estas kunrilata kun universalaj konstantoj, krom tio, ke ĝi perdas mason iom post iom laŭlonge de la tempo, iĝante ĉirkaŭ 50 mikrogramojn malpli peza en unu jarcento, ĉar la atomoj de la metaloj, kiuj konsistigas ĝin, emas liberiĝi de ĝia surfaco per la interago kun la medio. Tiu maso perdita en unu jarcento povas ne esti signifa por la komercaj transakcioj, kiujn ni faras en la ĉiutago, sed tamen por certaj sciencaj esploroj, ĝi estas kritiga.

Krome, ankaŭ kopii la nuntempan norman kilogramon ne estas facile, ĉar por fari tion, oni bezonas manpreni ĝin, kaj en tiaj okazoj la perdo de maso kaj la risko de eventualaj akcidentoj pligrandiĝas. Pro tio estas rekomendinda la elekto de iu referenco kunrilata al universalaj konstantoj kaj kiu povas esti reproduktita – en la esprimaro de la metrologio, oni diras 'efektivigita' – disigita pli facile kaj kun sekureco, kaj kiu ne suferas variadojn kun la   tempo. Jen estas pro tio, ke la norma kilogramo ŝanĝiĝos.
FONTOJ:


/////////////

'SOL ARTIFICIAL' CHINÊS BATE RECORDE E SUPERA VÁRIAS VEZES A TEMPERATURA DA ESTRELA-MÃE // LA ĈINA ‘ARTEFARITA SUNO’ ROMPIS LA REKORDON KAJ SUPERIS MULTAJN FOJOJN LA TEMPERATURON DE LA STELO-PATRINO

15-11-2018


O reator experimental de fusão nuclear chinês EAST (Experimental Advanced Superconducting Tokamak, na sigla em inglês), conhecido como "sol   artificial", alcançou mais de 100 milhões de graus centígrados no plasma do núcleo, informaram cientistas chineses.

A temperatura recorde foi registrada durante o experimento de 4 meses realizado neste ano, segundo pesquisadores dos Institutos de Ciências Físicas de Hefei da Academia de Ciências da China.

O EAST é um reator para obter energia de fusão nuclear, imitando a maneira como o Sol gera seu enorme poder de calor e luz.

Em comparação com o "sol" chinês, o núcleo da estrela de nosso Sistema Solar possui uma temperatura muito menor, cerca de 15 milhões de graus Celsius.


Com este reator, a China visa estudar a fusão nuclear para poder um dia utilizá-la como fonte de energia alternativa.
Ao contrário das usinas de energia nuclear que usam urânio, a fusão nuclear não produz qualquer tipo de resíduos radioativos.

O "sol artificial" não é a única invenção dos chineses nesta área. Em outubro, foi informado que a cidade de Chengdu, na província de Sichuan, elaborou um ambicioso plano para lançar ao espaço em 2020 uma "lua artificial" que iluminará as ruas à noite, substituindo a iluminação pública.
La ĉina eksperimenta reaktoro de nuklea fuzio EPST (Eksperimenta Pintteknika Superkonduktanto Tokomako), konata kiel ‘la artefarita suno’, atingis pli ol 100 milionojn da gradoj centigradaj en la plasmo de la nukleo, kiel informis ĉinaj sciencistoj.

La plej supera temperaturo estis registrita dum la kvar-monata eksperimento farita en tiu ĉi jaro, laŭ esploristoj de la Institutoj pri Fizikaj Sciencoj de Hefejo de la Akademio de Sciencoj de Ĉinujo.

EPST estas reaktoro por havigi energion de nuklea fuzio, imitante la manieron, kiel la Suno generas sian enorman potencon de varmo kaj lumo.

En komparo kun la ĉina “suno”, la nukleo de la stelo de nia sunsistemo havas temperaturon multe malpli grandan, je ĉirkaŭ 15 milionoj da Celsiaj gradoj.

Per tiu reaktoro Ĉinujo celas esplori la nuklean fuzion, por povi iam estonte utiligi ĝin kiel fonton de alternativa energio. Malsame ol la centraloj de nuklea energio, kiuj utiligadas la uranion, la nuklea fuzio produktadas neniajn specojn de radioaktivaj reziduoj.

La ‘artefarita suno’ ne estas la sola inventaĵo de la ĉinoj en tiu fako. En la lasta oktobro estis anoncita, ke la urbo Ĉengduo, la ĉefurbo de la provinco Siĉuano, ellaboris aŭdacegan planon lanĉi al la Spaco, en 2020, unu ‘artefaritan lunon’, kiu lumigos la stratojn en la nokto, anstataŭante la publikan iluminadon.
FONTO:
https://br.sputniknews.com/ciencia_tecnologia/2018111512680221-china-sol-artificial-reator-fusao-nuclear-estrela/

=-=-=-=-=-=-=-=-=-

Embora a conclusão de que se trata de uma pintura do rosto de Jesus não seja suficientemente convincente, achamos interessante a divulgação do estudo. // Kvankam la konkludo, ke temas pri pentraĵo de la vizaĝo de Jesuo, ne estas sufiĉe konvinka, ni trovis interesa la dissciigo de tiu studaĵo.

ROSTO DE JESUS É DESCOBERTO EM RUÍNA DE ISRAEL // PORTRETO DE JESUO ESTAS ELTROVITA EN RUINO EN ISRAELO

14-11-2018


Arqueólogos israelenses descobriram um antigo retrato de Jesus Cristo, muito diferente da concepção cristã tradicional, na parede das ruínas de uma igreja da aldeia   bizantina de Shivta, no sudoeste do país. A informação foi divulgada no site da revista Antiquity, especializada em arqueologia.

A imagem até então desconhecida mostra o rosto de um jovem sem barba, com cabelo encaracolado e feição e nariz alongados, enquanto a ideia que se tem do filho de Deus para os cristãos é de um homem judeu barbado e com os cabelos longos. A obra recém descoberta estava inserida numa grande parede, ao lado do desenho de outro rosto, que possui uma auréola.

A idade exata da pintura ainda é desconhecida, embora Shivta tenha sido fundada no século II. Historiadores supõem que a imagem tenha ao menos 1,5 mil anos.

Outra pintura de Jesus foi encontrada nas mesmas ruínas, anos antes, simbolizava a transfiguração, mas não apresentava a face do messias cristão.

Segundo a revista Antiquity, a iconografia de Jesus Cristo era amplamente usada no Egito e em Levante – uma grande área do Oriente Médio que incluía a Síria e Palestina –, mas acabou desaparecendo com a ampliação do Império Bizantino. Sabe-se que, no início do século VI, autores religiosos discutiram a aparência do filho de   Maria e José. O retrato encontrado, provavelmente, remonta a esses tempos.
Israelaj arĥeologoj eltrovis antikvan portreton de Jesuo Kristo, tre malsaman ol tiu de la tradicia kristanisma koncepto, sur la muro de la ruinoj de iu preĝejo de la bizancia urbeto Ŝivto, en la sudoriento de Israelo. La informo estas diskonigita en la retejo de la revuo Antiquity, faka pri Arĥeologio.

La bildo, ĝis nun nekonita, montras la vizaĝon de iu senbarba junulo, kun buklaj haroj kaj longaj vizaĝkonturo kaj nazo, dum la ideo, kiun la kristanoj havas pri la filo de Dio, estas, ke li estis juda barba viro kun longa hararo. La ĵus eltrovita desegnaĵo estis enigita en grandan muron, flanke de la desegno de alia vizaĝo, kiu posedas aŭreolon.

La ĝusta aĝo de la pentraĵo ankoraŭ estas nekonita, kvankam Ŝivto estis fondita en la 2-a jarcento.
Historiistoj supozas, ke la bildo havas almenaŭ 1,5 mil jarojn.

Alia pentraĵo pri Jesuo estis trovita en la samaj ruinoj jarojn antaŭe, tamen ne prezentis la fizionomion de la kristana mesio.

Laŭ la revuo Antiquity, la ikonografio de Jesuo Kristo estis larĝe uzata en Egiptujo kaj Levantenujo – granda areo de la Proksim-Oriento, kiu inkludis Sirion kaj Palestinon -, sed kiu malaperis pro la plivastiĝo de la Bizanca Imperio.
Estas sciate, ke, en la komenco de la 4-a jarcento, religiaj aŭtoroj pridiskutadis la aspekton de la filo de Maria kaj Jozefo. La portreto trovita probable havas sian originon en tiu tempo.
FONTO:
https://www.revistaencontro.com.br/canal/internacional/2018/11/rosto-de-jesus-e-descoberto-em-ruina-de-israel.html

//////////////////

O CÃO QUE ESTÁ HÁ 80 DIAS NA RUA, ESPERANDO A DONA QUE MORREU // LA HUNDO, KIU ESTAS DE 80 TAGOJ SUR STRATO, ATENDANTA LA MASTRINON, KIU MORTIS

12-11-2018

A história de um cachorro que espera sua dona há mais de 80 dias em uma avenida movimentada, no local onde ela morreu, encantou os usuários de internet na China.

Um vídeo que mostra o animal no meio da rua em Hohhot, na Região Autônoma da Mongólia Interior, já foi visto mais de 1,4 milhão de vezes na rede social Sina Weibo.

O site chinês Pear Video disse que o cão está ali desde a morte da dona, em 21 de agosto. Um taxista contou que pessoas já tentaram ajudá-lo, mas que o cachorro sempre foge.

"Os motoristas costumam dar comida para ele, mas, quando saímos do carro, ele vai embora", disse o taxista.

"A relação desse cachorro com sua dona era muito forte. Depois que ela morreu, o cãozinho ficou ali de guarda. Todos os dias ele está ali na rua, sempre o vejo."

O vídeo foi feito em 10 de novembro e, desde que foi compartilhado na Sina Weibo, a mais usada pelos chineses, foram postados muitos comentários sobre a lealdade do cão.

"Esse cachorro é muito leal. Minha família tinha um, e ele ia todo dia me esperar na porta da escola", disse um usuário.

Outro se disse preocupado com o bem-estar do animal: "É muito perigoso para esse cãozinho ficar ali parado no meio da rua. Espero que alguma pessoa boa o   adote e o leve para um lugar seguro".

Este não é o primeiro cão leal ao dono a viralizar nas redes sociais da China.

No início deste ano, no Pear Video, usuários compartilharam a história de um cão idoso chamado Xiongxiong, que esperava pacientemente do lado de fora de uma estação de metrô pelo retorno de seu dono do trabalho.

No Japão, o cão Hachiko ficou famoso nos anos 1920 por ir ao encontro de seu dono todos os dias em uma estação de trem e por ter continuado a fazer esse trajeto por nove anos após a morte do dono.
La historio de unu hundo, kiu atendas sian mastrinon de pli ol 80 tagoj en movplena avenuo, en la loko, kie ŝi mortis, mirigas la uzantojn de Interreto en Ĉinujo.

Iu videaĵo, kiu montras la beston sur la strato de la Aŭtonoma Regiono Interna Mongolujo, jam estis vidita pli ol 1,4 milionojn da fojoj en la socia reto   Sina Weibo.

La ĉina retejo Pear Video diris, ke la hundo restas tie de post la morto de ĝia mastrino, en la 21-a de aŭgusto.
Iu taksiisto rakontis, ke homoj jam provis helpi ĝin, sed ke la hundo ĉiam forkuras.

“Stiristoj donadas manĝaĵon al ĝi, sed, kiam ni eliras el la aŭto, ĝi foriras”, diris la taksiisto.

“La interrilato de tiu hundo kun sia mastrino estis tre forta. Depost kiam ŝi   mortis, la hundeto restadas tie, gardostare. Ĉiutage ĝi daŭras tie. Mi ĉiam vidas ĝin.”

La video estis farita en la 10-a de novembro kaj depost kiam ĝi estis disvidigita en Sina Weibo, la socia reto plej uzata de la ĉinoj, estas enpublikigitaj multaj komentarioj pri la lojaleco de la hundo.

“Tiu hundo estas tre fidela. Mia familio havis unu, kaj ĝi ĉiutage iris atendi min ĉe la pordo de la lernejo”, diris iu retuzanto.

Alia diris, ke li estas tre maltrankvila pri la farto de la besto: “Estas tre danĝere al tiu hundeto restadi tie sur la mezo de la strato. Mi esperas, ke iu bona persono adoptos ĝin kaj forkondukos ĝin al sekura loko”.

Tiu ne estas la unua hundo lojala al sia mastro amasfuroranta en la sociaj retoj de Ĉinio.
En la komenco de tiu ĉi jaro, en Pear Video, retuzantoj disvastigis la historion de iu hundo nomata Xiongxiong, kiu pacience atendadis, ekstere de iu metrostacio, la revenon de sia mastro el la laborejo.

En Japanujo la hundo Hachiko famiĝis en la jaroj 1920-aj, pro tio, ke ĝi ĉiutage iris renkonte al sia mastro en trajnostacio, ripetante tion dum naŭ jaroj post la morto de sia mastro. 
FONTO:
https://www.bbc.com/portuguese/salasocial-46159756

+++++++++++

BURACO DE OZÔNIO ESTÁ “CICATRIZANDO”, REVELA RELATÓRIO DA ONU // LA TRUO EN LA OZONTAVOLO ESTAS “CIKATRIĜANTA”, RIVELIS RAPORTO DE UN

09-11-2018

O buraco na camada de ozônio está se “cicatrizando” lentamente, mas de forma segura. É o que garante um novo relatório online divulgado pela Organização das Nações Unidas nesta semana.

 

De acordo com os dados, os cientistas acreditam que – se continuar assim – o buraco estará totalmente fechado na década de 2060, ou até 2030 em algumas áreas do mundo.

 

Tudo graças aos esforços da humanidade para reduzir a quantidade de substâncias destruidoras de ozônio (SDO) que são lançadas na atmosfera da Terra e provocam o chamado aquecimento global.

 

O relatório afirma que “pela primeira vez, há indicações emergentes de que o buraco na camada de ozônio na Antártida diminuiu em tamanho e profundidade desde o ano 2000” e “o peso da evidência sugere que o declínio na SDO contribuiu substancialmente para as tendências observadas.

La truo en la tavolo de la ozono ĉirkaŭ la Tero estas “cikatriĝanta”, lante, sed  senhalte. Tion certigas nova perreta raporto diskonigita de la organizacio Unuiĝintaj Nacioj, en ĉi tiu semajno.

Laŭ la observaĵoj, la sciencistoj kredas, ke, se ĝi daŭros tiele, la ozontruo estos tute fermita en la 5-a jardeko, aŭ ĝis 2030, en kelkaj areoj de la mondo.

Tio ŝuldiĝas al la klopodoj de la homaro malpliigi la kvanton de la Substancoj Detruantaj la Ozontavolon (SDOT), kiuj estas ĵetataj en la atmosferon de la Tero kaj kaŭzadas la   nomatan tutmondan varmiĝon.

La raporto asertas, ke “en la unua fojo estas evidentaj indikoj, ke la truo en la tavolo de ozono super Antarktio malpligrandiĝis kaj malpliprofundiĝis de la jaro 2000”, kaj “la pezo de tiu evidentaĵo, sugestas, ke la malplimultiĝo de la SDOT kontribuas per si mem por la observitaj ŝanĝiĝoj.
FONTO:




CIENTISTAS CONSEGUEM MEDIR MASSA DA TERRA USANDO 'PARTICULAS FANTASMAS' // SCIENCISTOJ SUKCESIS MEZURI LA MASON DE LA TERO, UTILIGANTE 'FANTOMAJN PARTIKLOJN'

07-11-2018


Um grupo de investigadores do Instituto de Física Corpuscular da Universidade de Valencia e do Instituto de Ciências do Cosmos da Universidade de Barcelona publicou na segunda-feira (5) na revista científica Nature Physics a primeira tomografia da Terra usando neutrinos.

Os cientistas espanhóis conseguiram explorar o interior da Terra e realizar uma medição completamente nova da massa do nosso planeta com ajuda de neutrinos, baseando-se em dados do IceCube, o maior telescópio de neutrinos do mundo situado na Antártida.

Os neutrinos, que se encontram entre as partículas mais abundantes no universo, são capazes de atravessar o planeta sem a menor mutação. Eles podem prestar informações valiosas sobre a distribuição de sua densidade, em particular de zonas pouco conhecidas, tais como o núcleo interno.

"Os neutrinos são únicas partículas conhecidas que podem atravessar a Terra. Isso é possível porque interagem pouco com a matéria comum que vemos no Universo e que compõe o nosso planeta e a nós próprios. Por isso se diz que o neutrino é uma ‘partícula fantasma' e se requerem enormes detectores para apanhá-lo", sublinharam os cientistas na revista Nature Physics.

Tradicionalmente, a densidade da Terra é extrapolada da forma como se propagam as ondas sísmicas de terremotos. No entanto, as ondas sísmicas não podem penetrar no núcleo interno, enquanto os neutrinos o atravessam, oferecendo informação valiosa, segundo explicou o cientista e professor universitário Andrea Donini.

Para o estudo, a equipe utilizou neutrinos atmosféricos, cujas chuvas se criam quando as partículas energéticas do espaço chocam com a atmosfera da Terra. A seguir, estes atravessam a Terra, mas podem ser absorvidos pelos núcleos atômicos do material por que passam. Quanto mais denso é o material, maior é a taxa de absorção, o que, por sua vez, permitiu aos investigadores realizar um estudo da densidade do planeta.

Apesar do mapa da densidade do interior da Terra, da massa do planeta e seu momento de inércia, calculados com base em dados de neutrinos, serem consistentes com medições anteriores efetuadas por outros meios, os investigadores assinalaram que os resultados "demostram a sustentabilidade dessa abordagem para estudar a estrutura interna da Terra, que complementa os métodos geofísicos tradicionais".
Grupo da esploristoj de la Instituto pri Korpusklo-Fiziko de la Universitato de Valencio kaj de la Instituto pri Sciencoj de la Kosmo kaj de la Universitato de Barcelono publikigis en la lundo (la 5-a), en la scienca revuo Nature Physics, la unuan tomografaĵon de la Tero, pere de la utiligado de neŭtrinoj.
La hispanaj sciencistoj sukcesis esplori la internon de la Tero kaj realigis mezuron tute novan de la maso de nia planedo, per la helpo de neŭtrinoj, bazinte sin sur datenoj de IceCube, la plej granda neŭtrin-teleskopo en la mondo, situanta en Antarktio.


La neŭtrinoj, kiuj viciĝas inter la partikloj plej abundaj en la Universo, estas kapablaj trapenetri la planedon sen ia ajn ŝanĝiĝo. Ili povas doni valorajn informojn pri la disetendiĝo de la tergloba denseco, inkluzive de zonoj malmulte konataj, kia la interna nukleo.


La neŭtrinoj estas la solaj konataj partikloj, kiuj povas trapenetri la terglobon. Tio estas ebla, ĉar ili interagas malmulte kun la ordinara materio, kiun ni vidas en la Universo kaj kiu konsistigas nian planedon kaj nin mem. Pro tio oni diras, ke la neŭtrino estas 'fantoma partiklo', postulanta grandegajn detektilojn por rimarkigi sin” - elstarigis la sciencistoj, en la revuo Nature Physics.


Tradicie la denseco de la Tero estas trarompita per la maniero, kiel disvastiĝas la seismaj ondoj de tertremoj. Tamen la seismaj ondoj ne povas penetri la internan nukleon, sed la neŭtrinoj trapenetras ĝin, donante valorajn informojn pri ĝi, kiel klarigis la sciencisto kaj universitata profesoro Andrea Donini.


Por tiu studo, la skipo utiligis atmosferajn neŭtrinojn, kies pluvoj kreiĝas, kiam la energiaj partikloj de la Spaco kunfrapiĝas kun la atmosfero de la Tero. En la sekvo tiaj korpuskloj trapenetras    la Teron, sed povas esti sorbitaj de la atomaj nukleoj de la materio, tra kiu ili pasas. Ju pli densa estas la materio, des pli granda estas la kvanto de sorbo, kio, siavice, ebligis al la esploristoj efektivigi studadon pri la denseco de la planedo.


Malgraŭ tio, ke la mapo de la denseco de la interno de la Tero, de la maso de la planedo kaj ĝia momento de inercio, kalkulitaj surbaze de datenoj de neŭtrinoj, estas konformaj kun antaŭaj mezuradoj faritaj per aliaj rimedoj, la esploristoj rimarkigis, ke la rezultoj “elmontras la subteneblecon de tiu esploro por la studado de la interna strukturo de la Tero, kio komplementas la tradiciajn geofizikajn esplormetodojn”.
FONTO:

********************************************

NOVA ESPÉCIE DE DINOSSAURO GIGANTE É DESCOBERTA NA ARGENTINA // NOVA SPECO DE GIGANTA DINOSAŬRO ESTAS ELTROVITA EN ARGENTINO

05-11-2018

Um grupo de cientistas espanhóis e argentinos encontrou fósseis de dinossauros pertencentes a uma espécie desconhecida na província argentina de Neuquén.

 

O estudo foi publicado na revista científica Acta Palaeontologica Polonica.

 

Uma equipe de cientistas escavou os restos de três dinossauros, um adulto e dois juvenis, que habitaram a Terra há 110 milhões de anos e receberam o nome de Lavocatisaurus agrioensis.

 

A nova espécie era herbívora e pertencia ao grupo dos saurópodes, com pescoço muito comprido e cabeça pequena.

 

Além de partes do pescoço, cauda e dorso, os pesquisadores encontraram a maioria dos ossos cranianos, incluindo o focinho, mandíbulas e os dentes, permitindo fazer uma "reconstrução quase completa", notou Jose Luis Carballido, um pesquisador do museu Egidio Feruglio (Argentina) e do Conselho Nacional de Investigação Científica.

 

Os fósseis revelaram que o dinossauro adulto teria 12 metros de comprimento, enquanto os dois juvenis mediam entre seis e sete metros.

 

Os paleontólogos acreditam que a espécie teria mudado de lugar e morrido em um grupo devido a circunstâncias ainda desconhecidas.

 

"Esta não é apenas a descoberta de uma nova espécie em uma área em que não esperaríamos encontrar fósseis, mas o fato de o crânio estar quase completo", comentou Jose Luis Carballido.

 

A área onde os fósseis foram encontrados teria sido um deserto com lagos esporádicos, ambiente pouco comum para os dinossauros. As condições desérticas teriam contribuído para a morte dos herbívoros, que precisavam de muitas plantas e água para sobreviver.

Grupo de hispanaj kaj argentinaj sciencistoj eltrovis fosiliojn de dinosaŭroj apartenintaj al nekonata specio, en la argentina provinco Neŭkenio (kies ĉefurbo estas Neŭkeno).

 

La esplorstudo estis publikigita en la scienca revuo Acta Palaeontologica Polonica.

 

Skipo de sciencistoj elkavigis la restaĵojn de tri dinosaŭroj – unu adolta kaj du junaj, kiuj vivis sur la Tero antaŭ 110 milionoj da jaroj. Ili ricevis la nomon Lavocatisaurus agrioensis.

 

Tiu ĵus eltrovita speco estis herbovora kaj apartenis al la grupo saŭropodo, kun tre longa kolo kaj malgranda kapo.

 

Krom partoj de la kolo, vosto kaj dorso, la esploristoj eltrovis la plimulton de la kraniaj ostoj, inkluzive de la muzelo, mandiblo kaj dentoj, kio ebligis fari “preskaŭ kompletan rekonstruon”, kiel rimarkigis Jose Luis Carballido, esploristo de la Muzeo Egidio Feruglio (en Argentino) kaj de la Nacia Konsilio pri Scienca Esplorado.

 

La fosilioj rivelis, ke la adolta dinosaŭro havis 12 metrojn da longo, dum la du junaj estis inter ses kaj sep metrojn longaj.

 

La paleontologoj kredas, ke tiu specio estis ŝanĝinta sian originan lokon kaj mortis en alia grupo, pro cirkonstancoj ankoraŭ nekonataj.

 

“Tio ne estas nur la eltrovo de nova specio en areo, kie ni ne esperis trovi fosiliojn, sed estas ankaŭ la fakto, ke la kranio estas preskaŭ   kompleta”, komentis Jose Luis Carballido.

 

La areo, kie la fosilioj estis eltrovitaj, estus estinta dezerto kun raraj lagoj, medio ne favora al la dinosaŭroj. La dezertaj kondiĉoj estus kunkaŭzintaj la morton de la herbovoroj, kiuj bezonadis multe da plantoj kaj akvo por vivi.

 

FONTO: