quinta-feira, 30 de novembro de 2017

EL LA RAPIDA VORTARO PORTUGALA-ESPERANTO - AKTUALIGO EL NOVEMBRO 2017

REFERÊNCIAS: ESPERANTO PORTUGUÊS PORTUGALA DICIONÁRIO VORTARO GLOSSÁRIO GLOSARO TERMINARO TRADUZIR TRADUÇÃO


ABAETETUBA (SÉTIMO MAIS POPULOSO MUNICÍPIO DO ESTADO BRASILEIRO DO PARÁ) =ABAETETUBO

ACHAR-SE COM O DIREITO = KREDI SIN KUN LA RAJTO; KREDI, KE LI HAVAS LA RAJTON

ACIMA DE NOSSAS POSSIBILIDADES = SUPERA OL NIA AĈETPOVO

AINDA BEM! (INTERJEIÇAO) = BONE DO!; DES PLI BONE!; KIEL BONE! (ESTAS) BONE, KE

ALTA SAXÔNIA (OU SAXE-ANHALT, SAXÔNIA-ANHALT OU SAXÓNIA-ANHALT: UM DOS 16 ESTADOS FEDERAIS  ALEMÃES, LOCALIZADO NO CENTRO-LESTE DO PAÍS E CUJA CAPITAL É MAGDEBURGO) = SAKSIO-ANHALTO AŬ SAKSUJO-ANHALTO

ANDRA PRADEXE (OU ANDHRA PRADESH, OU TELANGANA: UM DOS ESTADOS DA ÍNDIA, CUJA CAPITAL É HAIDERABADE) = ANDRAPRADEŜO

ANDRAGOGIA (ARTE OU CIÊNCIA DE ORIENTAR ADULTOS A APRENDER, SEGUNDO A DEFINIÇÃO CUNHADA NA DÉCADA DE 1970 POR MALCOLM KNOWLES) = ANDRAGOGIO

ANOS AFORA = TRA LA JAROJ; JAROJ(N) POST JAROJ

ANOSOGNOSIA (ESTADO NEUROLÓGICO CARACTERIZADO PELA INCAPACIDADE DE UMA PESSOA ESTAR CONSCIENTE DA SUA PRÓPRIA DOENÇA) = ANOSOGNOZIO

AR DE = MIENO DE; KVAZAŬ

AR DE FAMILIA = FAMILIOMIENO

AR DE HOMEM FELIZ = MIENO DE; KVAZAŬ FELIĈA HOMO

AR DE VALENTIA = BRAVAĈA MIENO

ARTE MINIMALISTA (OU MINIMALISMO) = MINIMUMISMA ARTO; MINIMUMISMO

ATENDER AO CHAMADO = RESPONDI AL LA VOKO; KONTENTIGI / AŬDI / ATENTI LA VOKON; OBEI LA ALVOKON

ATENDER CLIENTE = ATENTI / KONTENTIGI / SERVI KLIENTON

BREVIDADE (TIPO DE BOLINHO FEITO COM POLVILHO OU MAISENA, ALÉM DE OVOS, AÇÚCAR E OUTROS INGREDIENTES) = AMELKUKETO; MAIZAMELA KUKETO


CABINDA (PROVÍNCIA GEOGRAFICAMENTE MAIS A NORTE DAS 18 PROVÍNCIAS DA REPÚBLICA DE ANGOLA, SENDO UM EXCLAVE LIMITADO AO NORTE PELA REPÚBLICA DO CONGO, A LESTE E AO SUL PELA REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DO CONGO E A OESTE PELO OCEANO ATLÂNTICO) = KABINDO

CABRA MACHO (SUJEITO MUITO BRAVO, CORAJOSO, AUDACIOSO) = BRAVEGULO, KURAĜULO, AŬDACULO

CAIR EM PODER DE = ESTI KAPTITA DE; FALI EN LA MANOJN DE; FALI SUB POTENCON DE; FARIĜI POSEDAĴO DE;

CARTAZEAR = AFIŜADI

CATETERISMO (INTRODUÇÃO DE CATETER EM CAVIDADES DO CORPO) = KATERIZADO



       CATETERISMO CARDÍACO (OU CINECORONARIOGRAFIA, ANGIOGRAFIA CORONÁRIA OU ESTUDO HEMODINÂMICO: EXAME INVASIVO PARA EXAMINAR VASOS SANGUÍNEOS E O INTERIOR DO CORAÇÃO) = KORKATERIZADO
     CLÁUSULA DE BARREIRA (OU PATAMAR ELEITORAL, CLÁUSULA DE EXCLUSÃO OU CLÁUSULA DE DESEMPENHO: DISPOSITIVO QUE RESTRINGE OU IMPEDE A ATUAÇÃO PARLAMENTAR DE UM PARTIDO QUE NÃO ALCANÇA UM PERCENTUAL DE VOTOS) = KONTRAŬAGADA / KONTRAŬKOALICIA BARO
COLANTE = GLUAĴO
COLETE BALÍSTICO = VESTŜILDO; KUGLOREZISTA VEŜTO; VESTKIRASO; BRUSTOKIRASO

COM ARES DE QUEM = KIEL IU, KIU
CORRER O OLHAR = DIREKTI / ETENDI / DISĴETI LA RIGARDON; ĈIRKAŬRIGARDI; ĈIRKAŬDIREKTI / DISETENDI / ĈIRKAŬĴETI LA RIGARDON; KONDUKI LA RIGARDON INTER LA PUBLIKO / TRUPO / ARO.../ SUR LA ĈEESTANTOJN
DAR CONTA DO RECADO (CUMPRIR TAREFA A CONTENTO) = (KONTENTIGE) ELFARI / PLENUMI TASKON / LABORON; KAPABLI FARI / PLENUMI TASKON / LABORON
DAR-SE POR SATISFEITO = ESTI / IĜI KONTENTA; KONTENTIĜI; MONTRI SIN KONTENTA; SENTI SIN KONTENTA
DECK (DE PSCINA) = NAĜEJ-ĈIRKAŬAĴO

DEIXAR DE CERIMÔNIA (FICAR À VONTADE) = PRETERLASI LA CEREMONION
DESPRESSURIZAÇÃO (ATO OU EFEITO DE DESPRESSURIZAR, DE FAZER CESSAR A PRESSURIZAÇÃO (EM CABINE DE AVIÃO, NAVE ESPACIAL ETC.)) = MALPREMADIGO
DESPRESSURIZAR (FAZER CESSAR OU CESSAR O ESTADO DE PRESSURIZAÇÃO EM (CABINE DE AVIÃO, NAVE ESPACIAL ETC.)) = MALPREMADIGI
DOMESTICADO = MALSOVAĜA; DOMEDUKITA
ELUCIDATIVO = KLARIGA
EM OPERAÇÃO = EN AKTIVECO; FUNKCIANTA
EM PERIGO = EN DANĜERO; ENDANĜERA; ENDANĜERIGITA
ENERGIA ORGÔNICA (OU ORGONE, OU "ORGÔNIO: TERMO DESENVOLVIDO POR WILHELM REICH PARA DESCREVER A ENERGIA VITAL, A ENERGIA CÓSMICA PRIMORDIAL) = ORGONO; ORGONA ENERGIO
ENFATIOTADO = BELVESTITA
ENFATIOTAR (VESTIR UMA FATIOTA; VESTIR-SE COM APURO) = BELVESTIĜI
ENTRECORTAR = PLURLOKE TRANĈI; (INTERMITE) INTERROMPI
ESTATELADO = FAL-ETENDIĜINTA; (PETRIFICADO POR SUSTO) KVAZAŬ ŜTONIĜINTA
ESTATINAS (FÁRMACOS USADOS NO TRATAMENTO DA HIPERCOLESTEROLEMIA E NA PREVENÇÃO DA ATEROSCLEROSE) = STATINOJ
ESTERIFICAÇÃO (REAÇÃO QUÍMICA REVERSÍVEL, NA QUAL UM ÁCIDO CARBOXÍLICO REAGE COM UM ÁLCOOL PRODUZINDO ÉSTER E ÁGUA) = ESTERIGO
ESTONTEADO = MIR(EG)IGITA; DUONSVENIGITA; DUONSVENINTA
EXUMAÇÃO = ELTOMBIGO; ELTERIGO
FALTAR NENHUM DIA = MALĈEESTI EĈ NE UNU TAGON
FATIOTA (INDUMENTÁRIA, VESTIMENTA, ROUPA, TRAJE; NORMALMENTE UTILIZADO QUANDO SE FAZ REFERÊNCIA À UMA ROUPA DE MELHOR QUALIDADE OU PARA SER UTILIZADA NUMA OCASIÃO ESPECIAL, MAIS FORMAL) = BELVESTAĴO; BELKOSTUMO
FEITO NA HORA (SOBRE ALIMENTO SERVIDO) = ĴUS KUIRITA / BAKITA/FRITITA
FIRMAR O COMPROMISSO = KONFIRMI / EFEKTIVIGI LA KOMPROMISON / INTERKONSENTON / AKORDON / GEEDZIĜON
FRESCA = MALVARMETO; MALVARMETA AERO
GASEAR (SUBMETER À AÇÃO DOS GASES TÓXICOS) = ENGASIGI; (MATAR OU EXECUTAR COM GASES VENENOSOS) GASUMI; (CONVERTER PARA O ESTADO GASOSO) GASIGI
GERONTOFILIA (ATRAÇÃO SEXUAL POR PESSOAS IDOSAS) = MALJUNULFILIO; GERONTOFILIO
HERPETOLOGIA (RAMO DA ZOOLOGIA DEDICADO AO ESTUDO DOS RÉPTEIS E ANFÍBIOS) = HERPETOLOGIO
HIPERBÁRICO (SUPERIOR À PRESSÃO ATMOSFÉRICA; QUE UTILIZA UM OU MAIS GASES, GERALMENTE ENTRE ELES O OXIGÊNIO, SOB UMA PRESSÃO SUPERIOR À NORMAL; MEDIDA DE PESO ESPECÍFICO MAIOR QUE O DO LÍQUIDO CEREBROSPINAL (DIZ-SE DE SOLUÇÃO ANESTÉSICA OU DE QUALQUER OUTRO PRODUTO APLICADO À MEDULA ESPINHAL)) = HIPERBARA
INTERMÚNDIO (ESPAÇO QUE SEPARA OS MUNDOS OU OS CORPOS CELESTES) = INTERMONDO
INTIFADA (AGITAÇÃO; LEVANTE, REVOLTA; NOME POPULAR DAS INSURREIÇÕES DOS PALESTINOS DE CISJORDÂNIA CONTRA ISRAEL) = INTIFADO
IR PARA LONGE = IRI MALPROKSIMEN; IRI (TRE) FOREN
IR PARA PERTO = IRI PROKSIMEN
JACADA (REFEIÇÃO FORA DA PROGRAMAÇÃO DE UMA DIETA DE EMAGRECIMENTO) = EKSTERDIETA MANĜO; MANĜEGO; MANĜAĈO
JACULATÓRIA (PEQUENA ORAÇÃO, FÓRMULA OU FRASE GENÉRICA OU INVOCAÇÃO CATÓLICA FEITA NO COMEÇO OU FINAL DAS ORAÇÕES, ESPECIALMENTE PARA UM SANTO) = (FLUSTRA) PREĜETO, PREĜERO
JANSENISMO (DOUTRINA RELIGIOSA INSPIRADA NAS IDEIAS DE CORNELIUS OTTO JANSENIUS (1585-1638), FILÓSOFO E TEÓLOGO NEERLANDÊS E BISPO DE YPRES, E QUE PREGAVAM TANTO A PREDESTINAÇÃO HUMANA QUANTO O CARTESIANISMO) = JANSENISMO
JANSENISTO (ADEPTO DO JANSENISMO) = JANSENISTO
LÍNGUA ROHINGYA (LÍNGUA INDO-ARIANA FALADA PELOS ROHINGYA EM BANGLADESH E BURMA) = ROHINGJA
LOBO-DA-TASMÂNIA (OU TIGRE-DA-TASMÂNIA, OU TILACINO: MAIOR MARSUPIAL CARNÍVORO DOS TEMPOS MODERNOS, ATIVO DA AUSTRÁLIA E NOVA GUINÉ, TENDO SIDO EXTINTO NO SÉCULO XX) = TILACINO, TASMANIA LUPO AŬ TASMANIA TIGRO

LOUÇA (MATERIA-PRIMA) = ARGILO; FAJENCO, CERAMIKO
MAL POSSO ESPERAR = MI APENAŬ POVAS ATENDI; MI ATENDEGAS; MI MALTRANKVILE ATENDAS
MARSUPIAIS (INFRACLASSE DE MAMÍFEROS, CUJA PRINCIPAL DIFERENÇA COM OS PLACENTÁRIOS É A PRESENÇA, NA FÊMEA, DE UMA BOLSA ABDOMINAL, CONHECIDA COMO MARSÚPIO) = MARSUPIULO
MARSÚPIO (BOLSA EXTERNA QUE OS MAMÍFEROS DA SUBCLASSE METHATÉRIA POSSUEM) = MARSUPIO
MAXIMALISMO (IDEÁRIO E PRÁTICA POLÍTICA DOS MAXIMALISTAS; PRÁTICA DO EXAGERO E DA ABUNDÂNCIA NA ARTE, NO ESTILO, NA EXPRESSÃO; PRIORIZAÇÃO DO EXCESSO, LUXO, OPULÊNCIA) = MAKSIMUMISMO
MEDICALIZAÇÃO (PROCESSO PELO QUAL O MODO DE VIDA DOS HOMENS É APROPRIADO PELA MEDICINA, QUE INTERFERE NA CONSTRUÇÃO DE CONCEITOS, REGRAS DE HIGIENE, NORMAS DE MORAL E COSTUMES PRESCRITOS – SEXUAIS, ALIMENTARES, DE HABITAÇÃO – E DE COMPORTAMENTOS SOCIAIS) = MEDICINIGO; MEDICINISMO
MEGAWATT (UNIDADE EQUIVALENTE A UM MILHAO DE WATTS) = MEGAVATO
MINIMALISMO = MINIMUMISMO
MIRRADO = VELKINTA; SENSUKA; SENSUKIGITA; MALGRASA; MALGRASIGITA; KONSUMITA; KONSUMIGITA
MIRRAR = VELKI; SENSUKIGI; MALGRASIGI; KONSUM(IĜ)I
MONOCROTOFÓS (INSETICIDA ORGANOFOSFORADO, QUE APRESENTA TOXICIDADE AGUDA, TANTO NO CASO DOS PÁSSAROS COMO DOS HUMANOS, SENDO UM POLUENTE ORGÂNICO PERSISTENTE) = MONOKROTOFOSO
MONTE SINAI (OU HOREB) = MONTO SINAJO; ĤOREBO
MORRER EM PAZ = MORTI TRANKVILE
MUÃO (PARTÍCULA SUBATÔMICA ELEMENTAR SEMELHANTE AO ELÉTRON) = MUONO
MUITO NOVO PARA = TRO JUNA POR
MUITO VELHO PARA = TRO MALJUNA POR
MUOGRAFIA (TÉCNICA QUE UTILIZA MUÕES DE RAIOS CÓSMICOS QUE PODEM PENETRAR PROFUNDIDADES SIGNIFICATIVAS NO SUBSOLO, PARA VISUALIZAR AS ESTRUTURAS INTERNAS DE VULCÕES E OUTROS OBJETOS COMPACTOS) = MUONOGRAFIO
NÃO DEIXA DE SER = ESTI (ĈIAM)
NEM MESMO QUANDO = EĈ SE; EĈ KIAM
NO DECORRER DA VIDA = DUM LA VIVO
NUCLEOTÍDEOS (BLOCOS CONSTRUTORES DOS ÁCIDOS NUCLEICOS, O DNA E O RNA) = NUKLEOTIDOJ
OLHEIRAS = (ĈIRKAŬOKULAJ) BLU-RANDOJ; MALHELAJ ARKOJ; POŜOJ SUB LA OKULOJ; SUBOKULAJ POŜOJ
Resultado de imagem para olheiras

ONIOMANIA (UMA DESORDEM PSICOLÓGICA CUJO SINTOMA É UM DESEJO DESENFREADO E COMPULSIVO DE COMPRAR SEM NECESSIDADE REAL, FREQUENTE EM PESSOAS QUE SOFREM DE DISTÚRBIOS DO HUMOR) = AĈETOMANIO
OSTEOARTRITE (OU ARTROSE OU OSTEOARTROSE: TIPO DE DOENÇA DAS ARTICULAÇÕES QUE RESULTA DA DEGENERAÇÃO DA CARTILAGEM E DO OSSO SUBJACENTE) = ARTROZO; OSTEOARTRITO
PAGAR O MAL COM O MAL = PAGI MALBONON POR MALBONO
PAREIDOLIA (FENÔMENO PSICOLÓGICO QUE ENVOLVE UM ESTÍMULO VAGO E ALEATÓRIO, GERALMENTE UMA IMAGEM OU SOM, SENDO PERCEBIDO COMO ALGO DISTINTO E COM SIGNIFICADO) = GRAVA ŜAJNAĴO; PAREIDOLIO
PARQUE EÓLICO (OU USINA EÓLICA: ESPAÇO, TERRESTRE OU MARÍTIMO, ONDE ESTÃO CONCENTRADOS VÁRIOS AEROGERADORES DESTINADOS A TRANSFORMAR ENERGIA EÓLICA EM ENERGIA ELÉTRICA) = VENTOPARKO, VENTOCENTRALO

PELO MUNDO AFORA = TRA ĈIE EN LA MONDO; ĈIE(N) EN LA (TUTA) MONDO
PELO PAÍS AFORA = TRA ĈIE EN LA LANDO; ĈIE(N) EN LA (TUTA) LANDO
PERVERSIDADE = MALBONEGECO; PERVERSECO
PESTE CANINA = HUNDA PESTO
PISO TÁTIL (OU PISTA TATIL, SUPERFÍCIE TÁTIL, PAVIMENTO TÁTIL, OU PODOTÁTEIS: FAIXA EM ALTO RELEVO FIXADA NO CHÃO PARA FORNECER AUXÍLIO NA LOCOMOÇÃO PESSOAL DE DEFICIENTES VISUAIS) = BLINDULA / TUŜOSENTA IREJO



PLACENTÁRIOS (INFRACLASSE DE ANIMAIS MAMÍFEROS, CUJAS FÊMEAS POSSUEM MAMILOS PARA AMAMENTAR AS CRIAS, E QUE TODO O DESENVOLVIMENTO DAS CRIAS SE PROCESSA NO INTERIOR DO ÚTERO, ONDE O FETO É ALIMENTADO A PARTIR DA PLACENTA) = PLACENTULOJ
PLATÔ (ESTAGNAÇÃO DA PERDA DE PESO) = (MALGRASIĜO)STAGNO
POR QUANTO TEMPO = KIEL LONGE; DUM KIOM DA TEMPO
POR SINAL (LOCUÇÃO QUE DEPENDE DE UMA FRASE ANTERIOR E QUE SIGNIFICA “SEJA DITO DE PASSAGEM”, “POR FALAR NISSO”, “A PROPÓSITO”) = OPORTUNE; PAROLANTE PRI TIO; OPORTUNOKAZE; MENCIINDE
PORFIRINA (CLASSE DE MOLÉCULAS ORGÂNICAS COM UMA ESTRUTURA GERAL DE MACROCICLO TETRAPIRRÓLICO (FORMADO POR QUATRO ANÉIS PIRRÓLICOS), LIGADOS POR LIGAÇÕES METÍNICAS (-CH-), QUE POSSUI NO SEU CENTRO UM ESPAÇO APROPRIADO PARA ACOMODAR UM ÍON METÁLICO) = PORFIRINO
PRESSURIZAR (MANTER ARTIFICIALMENTE UMA PRESSÃO APROX. NORMAL DENTRO DE UM ESPAÇO HERMETICAMENTE FECHADO, EM VEÍCULOS OU RECINTOS DESTINADOS A FUNCIONAR EM GRANDES ALTITUDES OU A GRANDES PROFUNDIDADES, COMO AVIÕES, SUBMARINOS ETC.) = PREMADIGI
PRISCO = ANTIKVA
PROTOPORFIRINA (HEMOGLOBINA ORIGINAL QUE ENTRA NA CONSTITUIÇÃO DE VÁRIOS PIGMENTOS RESPIRATÓRIOS E DE CÉLULAS ANIMAIS E VEGETAIS) = PROTOPORFIRINO
PYTHON (OU PÍTON: GÊNERO DE RÉPTEIS DA FAMÍLIA PYTHONIDAE, PODENDO SER ENCONTRADO NA ÁSIA E ÁFRICA) = PITONO
QUEM NÃO DEVE, NÃO TEME = KIU NE KRIMAS, TIU NE TIMAS
RACEADO (SOBRE ANIMAL) = RASMIKSITA
RACEAR (SOBRE ANIMAL) = RASMIKSI
RADIOSO = RADILUMA; RADIANTA; BRILEGA; HELEGA
RECIDIVAR (REAPARECER (DOENÇA, SINTOMA) APÓS A CURA) = REKURANTI; (COMETER DE NOVO A MESMA FALTA, O MESMO CRIME; REINCIDIR) REKULPIĜI; REKRIMI; REFARI; REPEKI
RECOMPOR-SE = RETRANKVILIĜI; RESERENIĜI; REĜUSTIĜI; REVIGLIĜI
REFAZER-SE (RETOMAR A CONSCIÊNCIA) = REKONSCIIĜI
REINCIDIR = REKULPIĜI; REFARI; REPEKI
REIONIZAÇÃO (NA COSMOLOGIA DO BIG BANG, PROCESSO QUE REIONIZOU A MATÉRIA NO UNIVERSO APÓS A "IDADE DAS TREVAS", SENDO A SEGUNDA DE DUAS GRANDES TRANSIÇÕES DE FASE DO GÁS NO UNIVERSO) = (PERIODO DE) REJONIGADO
REPOUSAR EM PAZ (ESTAR MORTO; PERMANECER DEITADO MORTO) = RIPOZI/ESTI MORTINTA TRANKVILE
REPRISTINAR (RECONSTITUIR O ASPECTO OU A FORMA PRIMITIVA A, EXTIRPANDO O QUE LHE FOI EVENTUALMENTE ACRESCENTADO; TRAZER DE VOLTA AO USO; FAZER VIGORAR DE NOVO; REVALIDAR, RESTAURAR) = RENOVIGI; REUTILIGI; REAKTIVIGI; RESTAŬRI
ROHINGYAS (OU RUAINGÁS: GRUPO ÉTNICO QUE PRATICA O ISLAMISMO E FALA A LÍNGUA ROHINGYA, UM IDIOMA INDO-ARIANO AFIM DO BENGÁLI)= ROHINGJOJ
SATURNÁLIAS (OU SATURNAIS: FESTIVAIS DA ANTIGA ROMA EM HONRA AO DEUS SATURNO, QUE OCORRIAM EM 17 DE DEZEMBRO NO CALENDÁRIO JULIANO E MAIS TARDE SE ESTENDENDO COM FESTIVIDADES ATÉ 23 DE DEZEMBRO) = SATURNALIOJ
SÉCULOS AFORA = TRA LA JARCENTOJ; JARCENTOJ(N) POST JARCENTOJ
SILHUETA (DESENHO DE PERFIL) = SILUETO; (ROSTO) VIZAĜO; (FIGURA) FIGURO
SUSPEITO (PESSOA DE QUEM SE SUSPEITA ALGUMA COISA) = SUSPEKTATO
TELANGANA (OU TELINGANA OU TELENGANA: REGIÃO DO ESTADO INDIANO DE ANDHRA PRADESH QUE SE ENCONTRA EM PROCESSO DE SE TORNAR O 29º ESTADO INDIANO) = TELANGANO
TEMPO INDEFINIDO = NEDIFINITA TEMPO
TER AR DE = MIENI KVAZAŬ
TER EM PODER DE = HAVI ĈE
TERERÉ (OU TERERÊ: BEBIDA TÍPICA DE ORIGEM GUARANI, QUE PODE SER CONSUMIDA COM LIMÃO, HORTELÃ, ENTRE OUTROS, SENDO FEITA COM A INFUSÃO DA ERVA-MATE EM ÁGUA FRIA) = TEREREO
TERMINAR A FACULDADE (CONCLUIR O CURSO) = FINI LA FAKULTATON
TERMINAR A UNIVERSIDADE (CONCLUIR O CURSO) = FINI LA UNIVERSITATON
TERRA PLANA (MODELO ARCAICO SOBRE A CONCEPÇÃO DO FORMATO DA TERRA COMO UM PLANO OU DISCO, AINDA DEFENDIDA POR ALGUNS ESTUDIOSOS) = PLATA TERO
TERRAPLANISMO (MOVIMENTO QUE DEFENDE QUE A TERRA É PLANA) = TERPLATISMO
TERRAPLANISTA (DEFENSOR DO TERRAPLANISMO) = TERPLATISTO
TICUNA (OU TIKUNA, TUKUNA, MAGÜTA: POVO AMERÍNDIO QUE HABITA ATUALMENTE A FRONTEIRA ENTRE O PERU E O BRASIL E O TRAPÉZIO AMAZÔNICO, NA COLÔMBIA) = TIKUNO
TOCHEIRO (OU TOCHEIRA) = VAKSKANDELEGINGO
TRANCAR-SE EM CASA = ENŜLOSIĜI EN LA DOMON

TRIBUNAL REGIONAL DO TRABALHO = REGIONA TRIBUNALO PRI LA LABORO, REGIONA LABORTRIBUNALO
TUJONA (COMPOSTO QUÍMICO, CETONA MONOTERPÊNICA BICÍCLICA SATURADA, DERIVADA DO TUIENO, QUE OCORRE EM VÁRIAS PLANTAS, COMO A TUIA E A SÁLVIA) = TUJONO
ÚLCERA PÉPTICA (LESÃO NO REVESTIMENTO DO ESTÔMAGO, NO DUODENO OU, RARAMENTE, NA PARTE FINAL DO ESÓFAGO) = STOMAKULCERO
VEGANISMO (MOVIMENTO A RESPEITO DOS DIREITOS DOS ANIMAIS, DE TAL MODO QUE OS VEGANOS SÃO CONTRA A EXPLORAÇÃO DOS ANIMAIS, SENDO QUE O BOICOTE A ATIVIDADES E PRODUTOS QUE SÃO CONTRA OS DIREITOS DOS ANIMAIS É UMA DAS PRINCIPAIS AÇÕES PRATICADAS POR QUEM ADERE AO MOVIMENTO) = VEGANISMO
VER-SE QUE = KONSTATI / KONSTATEBLI / VIDI / VIDEBLI, KE; (VÊ-SE QUE) KIEL VIDATE
WITTENBERG (CIDADE DA ALEMANHA, LOCALIZADA NO ESTADO DE SAXÔNIA-ANHALT) = VITEMBERGO
YPRES (OU IPRES, OU IEPER: MUNICÍPIO BELGA DA PROVÍNCIA DE FLANDRES OCIDENTAL) = IPRO

sábado, 18 de novembro de 2017

LA ATEISTO - rakonto de la brazila verkistino Rachel de Queiroz



LA ATEISTO 

rakonto de la brazila verkistino 
Rachel de Queiroz 
(1910 —2003)
 Resultado de imagem para rachel de queiroz
Jam antaŭ tre longe estis unu viro, kiu estis ateisto. En la malgranda vilaĝo, kie li loĝis, ekzistis neniu alia ateisto krom li, tiel ke la kompatindulo vivis en granda izoleco. Tamen li estis orgojla kaj neniam faris plendon, eĉ kiam li sentis sin pli soleca, por ekzemplo en la dimanĉoj, kiam la tuta popolo de la loko iris aŭskulti la meson, kaj li restis vaganta inter la arboj de la placo; aŭ ankaŭ en la antaŭtago de la Kristnasko, kiam la personoj okupiĝis pri la Kripo kaj la Koko-Meso. Ili levadis raketojn en la aeron, la sonoriloj sonadis, ĉiuj ĝojiĝis kaj noktomanĝis kune. Tamen la ateisto ĉiam fordankis la invitojn, kiujn oni faris al li: ne preĝinte, li ne kredis, ke li havas rajton partopreni la kunvespermanĝon, des pli ke, estante ateisto, li estis ankaŭ honesta; li enŝlosiĝis en la hejmon kaj restis kun la kandelo lumanta, legante unu el siaj libroj pri ateismo. Kaj, se unu el la personoj venantaj de malproksime miris la figuron de tiu soleca viro leganta ĉe la malvarmeto de la fenestro kaj demandis, kial li ne ĉeestas en la meso aŭ en la kunmanĝo, lokanoj klarigis jene:
- Li ne povas, li kompatindulo. Li estas nia ateisto.
Pri la cetero la ateisto vivis same kiel ĉiuj aliaj. Li laboradis en sia ofico, plantadis brasikojn kaj origanojn en la korto, zorgis pri du perdrikhundoj kaj ĉe la noktiĝo partoprenis en rondo de samlokanoj, kiuj konversaciis sidante sur la ŝtupoj de la fontano. Kaj kiam la interparolo tuŝis la temon pri religio, ĉiam estis iu, kiu rimarkigis:
- Vi, kiu estas ateisto...
Tamen alvenis unu jaro, en kiu nia ateisto, pro diversaj kialoj, ŝajne eksentis sin ankoraŭ pli soleca. Mi forgesis diri, ke li estis fraŭlo. Kvankam la vilaĝo havis ian fieron posedi tiun strangulon – iun publikan ateiston -, la fraŭlinoj ne sentis kuraĝon edziniĝi kun viro tiel stigmatizita kaj kiu, apenaŭ li formortos, iros nepre sendite al la infero.
Venis hunda pesto, kiu mortigis liajn du perdrikhundojn. Tio ŝajnis puno por pligrandigi la solulecon de la kompatinda ateisto. Kaj liaj libroj, tiel multe legitaj kaj relegitaj, jam rakontis al li nenion plian. Dum la tago la laboro helpadis lin pri kompanio, kaj vespere li kunestis kun la amikoj. Tamen en tiuj antikvaj tempoj la homoj estis tre religiemaj kaj grandan parton de la tempo ili pasigis en la katolika preĝejo: en la mateno estis la meso, en la vespero, la rozario, en la nokto, la naŭtaga devotado, kaj dum ia ajn festo, la procesioj. Kaj en tiuj grandnombraj horoj, en kiuj la tuta popolo enmetiĝis en la preĝejon, la ateisto eliris el la hejmo, sidiĝis en la ombro de la krucego, sentis la bonan odoron de la incenso brulanta en la fumiloj, kaj tiam sentis ian ekdeziron eniri, rigardi la orkoloron de la vestoj de la sanktuloj kaj la belan latinon de la pastro. Tamen li ĉiam sin detenis de tio; kion dirus la popolanoj, se ili vidus lin tie interne?
Aliajn okazojn pri envio li spertis en la tagoj de procesio, kiam liaj amikoj vestis religian mantelon el kolora silko kaj transportis la portilon, la stangojn de la paliumo aŭ la lumantajn kandelegingojn, sed li staris en stratangulo kun la manoj pendigitaj ekde la kubutoj, en sia malnova vestaĵo de la ĉiutago. Tiam li reiris al la laboro, kvankam estis festotago, sed neniu skandaliĝis pri tio, ĉar ĉiuj komprenadis lian situacion de ateisto, malgraŭ tio, ke ili bedaŭris pri lia malfeliĉa destino.
Sed ĝuste tiam, en la fino de tiu jaro, aperis iu junulino, kiu menciinde estis nevino de la pastro kaj kiu enamiĝis al la ateisto. Kiel tio komenciĝis, neniu scias, sed la amo estas tia: junulino pasas tra la strato, ekvidas viron, kiun ŝi vidadis la tutan vivon kaj subite ŝi sentas baton ene de la brusto kaj komencas ami tiun viron.
Unue li nur kortuŝiĝis antaŭ la rigardoj, kiujn ŝi direktis al li, tiel dolĉaj kaj amikemaj. Tamen, poste, rimarkante sin amata, li, kiun neniu antaŭe amis, komencis ankaŭ ami ŝin.
Tiam ĉiuj loĝantoj de la loko bedaŭris pri la geamantoj, sciante, ke ili povos ekpensi pri geedziĝo kaj ke la pastro ne transdonos tiun naivan ŝafinon en la manojn de iu memkonfesinta ateisto.
Tiel alvenis la Kristnasko. Estis aranĝita la Kripo kaj komenciĝis la pilgrimado de la vizitantoj, kiuj venis kisi la piedon de la Infano. Kaj tiam la amatino de la ateisto insistis, ke li akompanu ŝin en tiu deviga vizito. Li diris, ke ne kaj ke nur grandpene li konsentus eniri en la ĉambron kaj resti en angulo, dum ŝi faros siajn devotaĵojn. Tamen tion la junulino ne akceptis:
- Kiom kostas unu kiso? Ĉu vi ne kisas min?
Li ridetis:
- Sed tamen vi estas homo, vi estas el karno kaj mi amas vin. La Infano, kiel vi nomas ĝin, estas pupo el ceramiko.
La junulino argumentis, ke el ceramiko estas ankaŭ la taso, kiun li portas al la lipoj kaj kiu tute ne malutilas al li. Li tiam menciis sian memamon, cetere ĉar li estis la loka ateisto, la sola tie. En tiu momento la junulino ekploris, dirante, ke se li havas pli da memamo, ol amo al ŝi, ilia amrilato estos finita. La ateisto ektimis pri tiu minaco kaj tial donis sian konsenton, kvankam kontraŭvole. Li akompanis la triumfan junulinon, eniris en la vicon post ŝi kaj alfrontis onies miregajn rigardojn. Unuj post aliaj, la devotuloj haltis antaŭ la Kripo, fleksis la genuojn, eldiris preĝeton kaj kisis la piedon de la Infano. Nun venis la vico de la amatino, kiu, farinte sian riverencon kaj doninte la kison, turniĝis kaj ridetis al sia bona ateisto, celante animi lin. Li disetendis la rigardon ĉirkaŭen kaj vidis en ĉiuj la saman mienon de ĝojo kaj espero. Do li decidiĝis: li fleksis la malglatan genuon kaj klinis la kapon sur la piedetojn de la adorato. Kaj jen li sentis sub la lipoj ne la malvarmon de la porcelano, sed la varmon de la karno, la moviĝon, la pulsadon de la karno. Li levis la okulojn, teruriĝinte. Tiam li rigardis la Infanon kaj vidis, ke Li ridetas radiante al li, kaj el Liaj okuloj eliĝis lumo, kian neniam okuloj el ceramiko havus.
Oni diras, ke la ateisto falis sur la plankon, kun la brakoj krucigitaj, plorante kaj adorante. Kaj tiam en tiu nokto de Kristnasko ĉesis ekzisti la sola ateisto en tiu vilaĝo.
Sed oni diras ankaŭ, ke li ne edziĝis al la amatino. Li ne povis tion, ĉar li forlasis ĉion kaj fariĝis monaĥo.


///////////////

INTERRETA FONTO DE LA ORIGINALO EN LA PORTUGALA:

Rachel de Queiroz naskiĝis en Fortalezo, la ĉefurbo de la ŝtato Cearao, en la nordoriento de Brazilo, en la 17-a de novembro 1910, kaj forpasis en Rio-de-Ĵanejro, en la 4-a de novembro 2003. Ŝi estis tradukistino, verkistino, ĵurnalistino, fekunda kronikistino kaj grava brazila dramaturgino. Elstara aŭtorino pri la nordorienta socia fikcio, ŝi estis la unua virino membriĝi en la Brazila Beletristika Akademio.