ABLUTOFOBIA (Medo extremo e irracional de tomar banho ou realizar
a higiene pessoal. // Ekstrema kaj neracia timo de banado
aŭ de persona puriĝo.) = BANIĜOFOBIO; BANIĜOTIMEMO
ABREUGRAFIA (Radiografia do tórax para rastreamento de tuberculose.
// Radiografio de la torako por traserĉado de tuberkulozo.) = ABREŬGRAFIO
AGRICONOMIA (Ciência que integra agronomia e gestão de recursos económicos.
// Scienco kiu kunigas agronomion kaj administradon de ekonomiaj rimedoj.) = AGRIKONOMIO
AGROFLORESTA (Sistema de uso da terra que combina árvores com cultivos
agrícolas ou pecuária. // Terkultivadsistemo kiu kombinas
arbojn kun agrikulturaj kultivaĵoj aŭ brutobredado.) = AGROARBARO
ALGORÍSTICA (Estudo dos aspetos socioculturais e éticos dos algoritmos.
// Studo de la socikulturaj kaj etikaj aspektoj de algoritmoj.) = ALGORITMIKO
ANTIVACINISMO (Campanha ou ataque sistemático contra a vacinação.
// Kampanjo aŭ ada atako kontraŭ la vakcinado.) = KONTRAŬVAKCINISMO
ANTROPOCÊNICO (Relativo à época geológica atual, dominada pela influência
humana. // Rilata al la nuna geologia epoko, regata de la homa influo.) = ANTROPOCENA
AQUACULTURA (ou aquicultura: Ramo da Zootecnia que estuda a produção
racional de organismos aquáticos, como peixes, moluscos, crustáceos, anfíbios, répteis
e plantas aquáticas para uso do homem. // Branĉo de
la Zooteknikologio, kiu studas la racian produktadon de enakvaj organismoj, kiel fiŝoj,
moluskoj, krustacoj, amfibioj, reptilioj kaj akvoplantoj por la homa uzado.) = AKVOKULTURO; AKVIKULTURO
AQUAPÔNICA (Sistema de produção que combina aquacultura com hidroponia.
// Produktosistemo kiu kombinas akvokulturon kun hidroponio.) = AKVAPONIKO
ARQUITETURA GENERATIVA (Uso de algoritmos para gerar formas e estruturas
arquitetônicas. // Uzo de algoritmoj por generi arkitekturajn formojn
kaj strukturojn.) = GENERA ARKITEKTURO
AUDIOVISUAL (Relativo à visão e à audição, como cinema e televisão.
// Rilata al vido kaj aŭdo, kiel kino kaj televido.) = AŬDVIDA
AUTOSSUFICIÊNCIA HÍDRICA (Capacidade de uma unidade gerar a sua própria
água potável. // Kapablo de ejo generi sian propran trinkakvon.) = AKVO-MEMSUFIĈECO
BABA DE QUIABO (Mucilagem do quiabo, em termos botânicos e científicos.
// Muko de gombo, laŭ botanikaj kaj sciencaj terminoj.) = GOMBOMUCILAGO
BANCARIZAÇÃO (Processo de inclusão de pessoas ou empresas no sistema
bancário. // Procedo de inkluzivigo de personoj aŭ entreprenoj en la bankosistemon.) = BANKUZIGO
BATER O FEIJÃO (Separar os grãos de feijão da vagem seca através de pancadas com uma vara, sendo inclusive uma manifestação cultural importante em regiões do interior do Brasil. // Apartigi la fazeolograjnojn de la seka guŝo per bastonbatoj, estante eĉ grava kultura manifestaĵo en internaj regionoj de Brazilo.) = ELGUŜIGADI LA FAZEOLON
BIOHACKING (ou Biologia DIY, DIYBio, biologia de garagem (em referência
aos começos da revolução informática)): Movimento internacional de ciência cidadã
que trata de criar uma versão acessível e distribuída da biologia, através de soluções
tecnológicas de baixo custo, e majoritariamente ao exterior dos meios convencionais
da biologia (a universidade e as empresas de biotecnologia). // Internacia
movado de civitana scienco, kiu celas krei alireblan kaj distribueblan version de
biologio, per malmultekostaj teknikaj solvoj, kaj plejparte ekster la konvenciaj
rimedoj de biologio (la universitato kaj bioteknologiaj kompanioj).) = BIOCIZELADO; BIOMODIFO; BIOSCIENCO-ALPROPRIGO; BIOMANIPULO
BIORREMEDIAÇÃO (Uso de organismos vivos para despoluir solos ou águas.
// Uzo de vivaj organismoj por malpolui grundojn aŭ akvojn.) = BIOMALPOLUADO; BIOREPURIGO
BRIGADEIRO (guloseima brasileira feita, tanto no fogão quanto no forno de micro-ondas, com leite condensado, chocolate em pó, manteiga e chocolate granulado para a cobertura, muito servida em festas de aniversário. // Brazila dolĉaĵo farita, kaj en fornelo, kaj en mikroonda bakujo, el kondensita lakto, ĉokolad-pulvoro kaj butero, kovrita per ĉokolodgranuloj, tre ofte servata en festoj de datreveno) = BRIGADEJRO
CAIXOTE DE LUBAN (Tipo de quebra-cabeça de encaixe tridimensional tradicional chinês, feito de madeira, sendo um brinquedo ou objeto que se monta sem o uso de cola ou pregos, utilizando-se apenas a precisão dos cortes e o sistema de encaixes, sendo sua invenção atribuída a Luban, mestre chinês da marcenaria e da engenharia inteligente que viveu durante o Período da Primavera e Outono (771–476 a.C.) e o início do Período dos Estados Combatentes (475–221 a.C.), e sendo tal objeto conhecido por sua complexidade e pela necessidade de se pensar espacialmente para montá-lo e desmontá-lo. // Tipo de tradicia ĉina tridimensia ligna enigmo, kiu estas ludilo aŭ objekto kunmetebla sen uzo de gluo aŭ najloj, uzante nur la precizecon de la tranĉaĵoj kaj la intereniga sistemo. Ĝia invento estas atribuita al Luban, ĉina majstro pri lignaĵoj kaj inteligenta inĝenierado, kiu vivis dum la Periodo de Printempo kaj Aŭtuno (771–476 a.K.) kaj la komenco de la Periodo de la Militantaj Ŝtatoj (475–221 a.K.), kaj tia objekto estas konata pro sia komplekseco kaj la bezono de spaca rezonado por kunmunti kaj malkunmunti ĝin.) = SKATOLO DE LUBANO; LUBAN-SKATOLO
CÃO DE FILA (Cão treinado para pegar ou agarrar com os dentes, segurar
com força. // Hundo dresita por kapti aŭ teni per la dentoj, firme teni.) = MORDKAPTI; MORDTENI
CÁPSULA DO TEMPO (Recipiente especialmente preparado para armazenar
objetos ou informações comuns a uma sociedade numa determinada época, para que seu
conteúdo seja preservado e acessado por gerações futuras. // Speciala
ujo preparita por konservi objektojn aŭ informojn komunajn al socio en specifa epoko,
por ke ĝia enhavo estu konservata kaj alirebla por estontaj generacioj.) = KONSERVUJO
DE TEMPAĴOJ; TEMPA KAPSULO
CENTRÃO (Grupo dos partidos políticos que não possuem uma orientação
ideológica bem definida. // Grupo de politikaj partioj, kiuj
ne posedas bone difinitan ideologian orientiĝon.) = (POLITIKA)
CENTREGO
CIBERSEGURANÇA PREDITIVA (Dispositivo que usa inteligência artificial
para prever ciberataques. // Aranĝaĵo, kiu uzas artefaritan intelekton
por preventi kiberatakojn.) = ANTAŬZORGA
/ PREVENTA KIBERSEKURECO
CIDADANIA DIGITAL (Conjunto de normas para um uso responsável e ético
da tecnologia. // Aro de normoj por respondeca kaj etika uzado
de teknikaro.) = CIFERECA CIVITANECO / KONDUT-NORMARO
COLÔNIA PENAL (Assentamento humano usado para exilar prisioneiros
e separá-los da população em geral, colocando-os em um local remoto, muitas vezes,
uma ilha distante ou território colonial, geralmente controlado por guardas ou governadores
com autoridade absoluta. // Setlejo uzata por transekzili
prizonulojn kaj apartigi ilin disde la ĝenerala loĝantaro, lokante ilin en malproksiman
lokon, ofte foran insulon aŭ kolonian teritorion, ĝenerale kontrolitan de gardistoj
aŭ guberniestroj kun absoluta aŭtoritato.) = PRIZONKOLONIO;
PRIZONSETLEJO; PUNKOLONIO; PUNSETLEJO
COMORBIDADE (Presença simultânea de duas ou mais doenças em um paciente,
frequentemente co-ocorrendo com uma doença primária. // Samtempa
ĉeesto de du aŭ pli da malsanoj ĉe paciento, ofte kunekzistantaj kun primara malsano.) = KUNMALSANOJ; KUNMORBOJ; DUMALSANECO; DUMORBECO
CRIPTOARTE (Produção e registo de obras de arte, digitais ou físicas,
utilizando a tecnologia blockchain para certificar a autenticidade e a propriedade
através de tokens não fungíveis (NFTs). // Produktado
kaj registrado de ciferecaj aŭ fizikaj artaĵoj, uzante blokĉenan teknikon, por atesti
aŭtentikecon kaj proprietecon per neinterŝanĝeblaj ĵetonoj (NFTs).) = KRIPTOARTO
CRIPTOATIVO (Ativo digital que usa criptografia para segurança. //
Cifereca aktivaĵo, kiu uzas kriptografion por sekureco.) = KRIPTOAKTIVAĴO
CRIPTODIVISA (Moeda digital descentralizada, sinônimo de criptomoeda.
// Malcentralizita cifereca valuto, sinonimo de kriptomono.) = KRIPTODEVIZO; KRIPTOMONO; ĈIFROVALUTO
DATACENTER (Sistema ou processos desenhados em torno da análise de
dados. // Sistemo aŭ procezoj desegnitaj ĉirkaŭ datena analizado.) = DATENCENTR(EJ)O
DE LONGA DATA (Há muito tempo, indicando que algo existe, é feito
ou acontece desde um período anterior extenso, ou que se manteve por um tempo considerável.
// Antaŭ longa tempo, indikante, ke io ekzistas, estas farita aŭ okazas
ekde longa antaŭa periodo, aŭ ke ĝi daŭris dum konsiderinda tempo.) = LONGE; (JAM) DE LONGE.
DESCARBONIZAÇÃO (Redução da emissão de carbono na atmosfera. // Redukto
de la karbon-emisio en la atmosferon.) = SENKARBONIGO
DESINFORMAÇÃO (Informação falsa ou enganosa, disseminada intencionalmente.
// Falsa aŭ trompa informo, intence disvastigita.) = FALSA /
NEVERA / MALVERA INFORMO; MALINFORMO; MISINFORMO
DISPENSACIONALISMO (Cosmovisão bíblica com grandes repercussões na
escatologia cristã, uma vez que afirma a segunda vinda de Jesus Cristo como sendo
um acontecimento futuro neste mundo físico, envolvendo o arrebatamento da igreja
e um período de sete anos de Grande Tribulação, após o qual acontecerá a batalha
do Armagedon e o estabelecimento do Reino Milenar de Jesus Cristo que governará
o mundo com seu trono estabelecido na cidade de Jerusalém. // Biblia mondkoncepto
kun grandaj efikoj en la kristana eskatologio, ĉar ĝi asertas la duan alvenon de
Jesuo Kristo kiel estontan okazaĵon en ĉi tiu fizika mondo, inkluzive de la suprenlevo
de la eklezio kaj sepjara periodo de la Granda Ĉagrenado, post kiu okazos la batalo
de Har-Magedono kaj la establo de la Jarmila Regno de Jesuo Kristo, kiu regos la
mondon kun sia trono establita en la urbo Jerusalemo.) = ARANĜISMO
ECOANSIEDADE (Ansiedade crônica relacionada com o medo da degradação
ambiental. // Kronika angoro ligita al la timo de media ruiniĝo.) = EKANGORO
ECODESIGN (Design que considera o impacto ambiental do produto. //
Dezajno, kiu konsideras la median efikon de la produkto.) = EKODEZAJNO
ECOTURISMO (Turismo focado na apreciação da natureza e conservação
ambiental. // Turismo centrita sur la aprezo de la naturo kaj media protektado.) = EKOTURISMO
ELETROINTENSIVO (Que utiliza grande quantidade de energia elétrica.
// Pri tio, kiu uzas grandan kvanton da elektra energio.) = ELEKTROPOSTUL(EG)A; ELEKTROINTENSA
ELETROMOBILIDADE (Uso de veículos elétricos como solução de mobilidade.
// Uzo de elektraj veturiloj kiel trafik-solvo.) = ELEKTROVETURILECO
EM DETRIMENTO DE (Com prejuízo, dano, perda ou desvantagem causada
a alguém ou algo. // Kun damaĝo, perdo aŭ malavantaĝo kaŭzita al
iu aŭ io.) = JE LA MALPROFITO DE; JE MALPROFITO
POR; MALPROFITE POR; REZULTIGANTE
MALPROFITON POR.
EMPODERAMENTO (Processo de dar poder e autonomia a indivíduos ou
grupos. // Procedo de don(ad)o de potenco kaj aŭtonomio al individuoj aŭ grupoj.) = POVIGO; POTENCIGO
EMPREENDEDORISMO SOCIAL (Criação de negócios que visam resolver problemas
sociais. // Kreado de negocoj, kiuj celas solvi sociajn problemojn.) = SOCIA ENTREPRENECO
/ ENTREPRENISMO
ENERGIA AZUL (Energia obtida a partir da diferença de salinidade
entre água doce e salgada. // Energio akirita el la diferenco
de saleco inter dolĉa kaj sala akvo.) = BLUA / INTERAKVA
ENERGIO
ENTREGADOR DE MERCADO LIVRE, SHOPEE, AMAZON, SHEIN, ALIEXPRESS, TEMU
E SIMILARES (Profissional que realiza entregas para plataformas de e-commerce ou
varejo on-line. // Profesiulo, kiu faras liverojn por e-komercaj
platformoj aŭ interretaj podetalejoj.) = EKSPRESO; PAKAĴ-LIVERISTO
ESCAPULÁRIO (Tradicionalmente, pedaço de pano que envolve integralmente os ombros de quem o veste, variando em forma, cor, tamanho e estilo, dependendo do uso para o qual foi produzido, nomeadamente para atividades monásticas ou de devoção, sendo hoje em dia um sacramental usado principalmente pelos católicos, exibindo, na parte de trás, uma foto do Sagrado Coração de Jesus, e, na frente, uma foto de Nossa Senhora do Carmo. // Tradicie, peco de tuko, kiu tute ĉirkaŭas la ŝultrojn de tiu, kiu ĝin portas, varianta laŭ formo, koloro, grandeco kaj stilo, depende de la uzo por kiu ĝi estis produktita, nome por monaĥaj aŭ devotecaj agadoj, estante nuntempe sakramentaĵo uzata ĉefe de katolikoj, montrante, dorsflanke, bildon de la Sankta Koro de Jesuo, kaj, antaŭe, bildon de Nia Sinjorino de Karmel.) = SKAPULARIO
EXAESCALA (Capacidade de computação superior a um exaFLOP. // Komputokapablo
supera al unu eksaflopo.) = EKSOSKALO
EXAFLOP (10^18 (um quintilhão) de operações de ponto flutuante por
segundo, ou 10 elevado à 18ª potência do flop). // 10^18 (unu
kvintiliono) de glitkomaj operacioj por sekundo, aŭ 10 levita al la 18-a potenco
de la flopo.) = EKSAFLOPO
FABLABORATÓRIO (Laboratório de fabricação digital comunitário. //
Komunuma cifereca fabrik-laboratorio.) = KOMUNUMA
CIFERFABRIKO; FABLABORATORIO
FANAL (Sinal luminoso para orientar os navegantes; farol; facho de luz. // Luma signalo por orienti la navigantojn; lumturo; lumfasko.) = GVIDLUMO
FARMACOGENÔMICA (Estudo da influência dos genes na resposta a medicamentos.
// Studo de la influo de genoj sur la respondon al medikamentoj.) = FARMAKOGENOMIKO
FASCISMO DIGITAL (Controle autoritário pela tecnologia ou uso da
tecnologia para vigilância. // Aŭtoritata kontrolo per cifereco,
aŭ uzo de tekniko por gvatado.) = CIFERECA
FAŜISMO / TROREGADO
FILAR (Instigar (cão) para ataque; açular. // Instigi
(hundon) al atako; inciti. (Agarrar[-se] (à presa) fortemente
com os dentes) MORDATAKI; MORDKAPTI; MORDIGI; MORDATAKIGI
FILAR O FEIJÃO (ou catar o feijão: Termo coloquial que descreve o
ato de selecionar e limpar os grãos de feijão antes de cozinhá-los, removendo as
impurezas como pedrinhas, grãos danificados ou outros detritos. // Popola esprimo,
kiu priskribas la agon selekti kaj purigi la fazeolograjnojn antaŭ la kuirado, forigante
malpuraĵojn kiel ŝtonerojn, difektitajn grajnojn aŭ aliajn derompaĵojn.) = ELSELEKTI
/ DISIGI / APARTIGI LA FAZEOLON
FOTODEGRADÁVEL (Material que se decompõe pela ação da luz solar.
// Materialo, kiu malkomponiĝas per la ago de sunlumo.) = FOTOMALKOMPONEBLA; FOTO-MALKOMBINEBLA; FOTODISERIGEBLA; LUMMALKOMPONEBLA; LUM-MALKOMBINEBLA; LUMDISERIGEBLA
GAMIFICAÇÃO (Uso de elementos de jogos em contextos não-jogos. //
Uzo de ludelementoj en neludaj kuntekstoj.) = LUDECIGO
GASLIGHTING (ou gas-lighting: Forma de abuso psicológico, na qual
informações são distorcidas ou seletivamente omitidas, para favorecer o abusador,
ou simplesmente inventadas com a intenção de fazer a vítima duvidar de sua própria
memória, percepção e sanidade. // Formo de psikologia misuzo, en kiu
informoj estas distorditaj aŭ selektive preterlasitaj, por favori la misuzanton,
aŭ simple elpensitaj kun la intenco igi la viktimon dubi pri sia propra memoro,
percepto kaj prudento.) = DIR-TORDO; ALISIGNIFIGO; MISKOMPRENIGO; VORTTORDIGO; KOMPRENTORDIGO
GÊNERO FLUIDO (Identidade de gênero que varia ao longo do tempo.
// Genra identeco, kiu varias laŭlonge de la tempo.) = FLUA / VARIEMA
GENRO
GEOENGENHARIA (Intervenção em larga escala no clima terrestre para
combater o aquecimento global. // Granda-skala interveno en la teran
klimaton por batali kontraŭ la tutmonda varmiĝo.) = GEOINĜENIERADO; KLIMAT-INĜENIERADO
GIRA (na Umbanda, ritual de trabalho espiritual, uma sessão onde
médiuns incorporam entidades para a caridade, aconselhamento ou cura, ou um agrupamento
de espíritos de uma categoria que se manifestam através dos médiuns. // En la Umbando,
rito de spirita laboro, seanco kie mediumoj manifestigas entojn por bonfarado, konsilado
aŭ resanigo, aŭ grupiĝo de spiritoj de iu kategorio, kiuj manifestiĝas pere de la
mediumoj.) = ĜIRO; ĴIRO
GLICÔMICA (Estudo completo de todos os açúcares num organismo. //
Kompleta studo de ĉiuj sukeroj en organismo.) = GLIKOMIKO; GLUKOMIKO
GRANULADO (Que apresenta granulações. // Tio,
kio surhavas granulaĵojn.) = GRANULA; GRANUL(AR)FORMA; (Reduzido
a grânulos) GRANULIGITA
GRÂNULO (ou grão miúdo; granito, granizo, glóbulo: pequeno corpúsculo
arredondado de objeto, estrutura, órgão ou célula, normal ou patológico. // Grajnetforma
elemento de objekto, strukturo, organo aŭ ĉelo, normala aŭ patologia) = GRANOLO;
GRANULO; BOLUSO; GRAJNETO; GLOBETO; GRANITO; HAJLERO
HIGIENE DO SONO (Conjunto de práticas para promover uma boa noite
de sono. // Aro de praktikoj por havigi bonan noktan dormon.) = DORMHIGIENO; DORMRIMEDARO
HIPERCONVERGÊNCIA (Integração completa de computação, armazenamento
e redes num único sistema. // Kompleta integriĝo de komputado,
stokado kaj retoj en unu sola sistemo.) = HIPERKONVERĜO; HIPERRETKOMPUTADO
IMPRESSÃO 4D (Impressão 3D de objetos que mudam de forma ao longo
do tempo. // 4D-presado de objektoj, kiuj ŝanĝas la formon kun la paso de la tempo.) = 4D-PRESADO
INFOPOBREZA (Falta de acesso a informação e tecnologias digitais.
// Manko de aliro al informoj kaj ciferecaj teknikoj.) = CIFERECA
MALRIĈECO
LÍTIO-ÍON (Tipo de bateria recarregável comum em dispositivos eletrónicos.
// Speco de reŝargebla baterio tipa por elektronikaj aparatoj.) = LITI-JONA
BATERIO
MACROPLASTICOLOGIA (Estudo dos plásticos de grande dimensão no ambiente.
// Studo de grandaj plastoj en la medio.) = MAKROPLASTOLOGIO
MATA-BURRO (Dispositivo que impede a fuga de animais em propriedades rurais, mesmo quando a porteira está aberta, sendo um estrado que funciona como ponte, normalmente de madeira, concreto ou aço. // Aparato, kiu malhelpas la fuĝon de bestoj en kamparaj bienoj, eĉ kiam la pordego estas malfermita, estanta platformo, kiu funkcias kiel ponto, ofte el ligno, betono aŭ ŝtalo.) = (KONTRAŬFUĜA) KRADPONTO / BARPONTO
MATARACA (Município brasileiro do estado da Paraíba, localizado na
Região Geográfica Imediata de Mamanguape-Rio Tinto. // Brazila
municipo en la ŝtato Paraíbo, situanta en la Tuja Geografia Regiono de Mamangŭapo-Rio-Tinto.) = MATARAKO
MEDIR AS PALAVRAS (Ponderar cuidadosamente o que dizer, pensando
antes de falar para evitar mágoas, gafes ou conflitos. // Pripensi
zorge kion diri, pensante antaŭ ol paroli, por eviti ofendojn, erarojn aŭ konfliktojn.) = PRIKALKULI
SIAJN VORTOJN
MICROCIDADANIA (Participação cívica em assuntos de escala local ou
comunitária. // Civitana partopreno en aferoj de loka aŭ komunuma
skalo.) = MIKROCIVITANECO; KOMUNUMA
/ LOKA CIVITANECO
MICROMOBILIDADE (Conjunto de meios de transporte leves e de baixa
velocidade, como patinetes elétricos. // Aro da malpezaj
kaj malrapidaj transportiloj, kiel elektraj skoteroj.) = MIKROVETURILARO; VETURILETARO
MINERAÇÃO DE DADOS (Processo de descobrir padrões em grandes conjuntos
de dados. // Procezo de malkovro de modeloj en grandaj datenaj aroj.) = DATEN-MINADO
MOLE (Volume muito considerável; quantidade excessiva de qualquer
coisa. // Tre konsiderinda volumeno; troa kvanto de io ajn.) = AMASEGO;
MAS(EG)O; ENORMAĴO; GRANDEGAĴO; (Construção de proporções gigantescas)
// Konstruaĵo tro granda.) KONSTRUAĴEGO
MORANGO DO AMOR (ou morango baiano: Doce brasileiro feito com morango inteiro coberto por brigadeiro branco e finalizado com uma casquinha crocante de calda de açúcar vermelha. // Brazila dolĉaĵo farita el tuta frago kovrita per blanka brigadejro kaj kompletigita per kraketa kovraĵo el ruĝa sukersiropo.) = KONFITITA / KARAMELIGITA / SUKERITA FRAGO
MULTITUDINÁRIO (Relativo a multidão, a grande número de pessoas.
// Rilata al homamaso, al granda nombro da homoj.) = HOMAMASA
NANOBIOMÁTICA (Área que combina nanotecnologia, biologia e robótica.
// Fako, kiu kombinas nanoteknologion, biologion kaj robotikon.) = NANOBIOROBOTIKO
NÃO É DE HOJE QUE (Referindo-se a algo que vem ou já existe de longa
data. // Referante al io, kio ekzistas jam delonge.) = NE DE HODIAŬ; (JAM) DE LONGE.
NEURODIREITO (Interseção entre neurociência e direito. // Intersekcio
inter neŭroscienco kaj juro.) = NEŬROJURO
NEURODIVERSIDADE (Termo referente às variações naturais no cérebro
de cada ser humano em relação à sociabilidade, aprendizagem, atenção, humor e outras
funções cognitivas padrão. // Termino rilata al la naturaj varioj
en la cerbo de ĉiu homa estulo rilate al sociiĝo, lernado, atento, humoro kaj aliaj
normaj konecaj funkcioj.) = NEŬRODIVERSECO
NÔMADE DIGITAL (Pessoa que trabalha remotamente pela virtualidade
e migra constantemente. // Persono, kiu laboras malproksime
per la virtualeco kaj ofte migras.) = CIFERECA
NOMADO
OPEN BANKING (Compartilhamento de dados financeiros entre instituições,
com consentimento do cliente. // Kunhavigo de financaj datenoj inter
institucioj, kun konsento de la kliento.) = RAJTIGITAJ
KLIENTDATENAJ INTERŜANĜOJ
PALEOGENÔMICA (Estudo de genomas de espécies extintas. // Studo de
genomoj de estingiĝintaj specioj.) = PALEOGENOMIKO
PERMISSIONÁRIO (Aquele que recebe permissão, cessão ou autorização
de uso. // Tiu, kiu ricevas permeson, cedon aŭ rajton por uzado.) = PERMESATO; PERMESITO
PERMITENTE (Aquilo ou aquele que dá permissão, que autoriza ou consente
em algo; que não proíbe ou que cede. // Tio aŭ tiu,
kiu donas permeson, kiu rajtigas aŭ konsentas pri io; kiu ne malpermesas, aŭ kiu
cedas.) = PERMESANTO; PERMESINTO
PLANT-BASED (Alimentação baseada em vegetais. // Manĝado
bazita sur vegetaloj.) = PLANT-BAZITA
PODCASTING (Criação e distribuição de programas de áudio digitais.
// Kreado kaj distribuado de ciferecaj aŭdprogramoj.) = PODKASTADO
PODRIDÃO CEREBRAL (Deterioração mental e intelectual causada pelo
consumo excessivo de conteúdos superficiais e de baixa qualidade nas redes sociais
e na internet, resultando em dificuldade de concentração, problemas de memória,
falta de criatividade e interesse reduzido em atividades que exigem esforço. //
Mensa kaj intelekta degeneriĝo kaŭzita de la troa konsumado de supraĵaj
kaj malaltkvalitaj enhavoj en sociaj retejoj kaj interreto, rezultigante malfacilecon
de koncentriĝo, memorproblemojn, mankon de kreemo kaj reduktitan intereson pri agadoj,
kiuj postulas penon.) = CERBOPUTRIĜO; CERBORUSTIĜO
PORTO OFFSHORE (Porto localizado em águas abertas, sem ligação direta com a terra firme. // Haveno situanta sur malproksimborda maro, sen rekta ligo kun la tero.) = EKSTER(MAR)BORDA HAVENO
PRECISÃO AGRÍCOLA (Gestão agrícola baseada em dados e tecnologia
para otimização. // Agrikultura administrado bazita sur datenoj
kaj teknikaro por optimumigo.) = PRECIZECA
AGRIKULTURO
PRIVACIDADE POR DESIGN (Princípio de integrar a proteção de dados
desde a concepção de um sistema. // Principo integri datenprotekton
ekde la koncepto de iu sistemo.) = PRIVATECO
PER DEZAINO
PROGENITURA (Geração anterior a outra; progênie, origem, ascendência.
// Generacio antaŭa al alia; posteularo, origino, deveno. (Conjunto
das pessoas que provêm, que descendem de outras; prole) // Aro de personoj,
kiuj devenas de aliaj; idaro.) = ANTAŬPATRECO; PRAPATRECO; NASKITARO; IDARO; POSTEULARO
PROTEÔMICA (Estudo em larga escala de proteínas. // Grandskala
studo de proteinoj.) = PROTEOMIKO
REALIDADE MISTA (Fusão entre ambientes real e virtual. // Miksaĵo
inter realeca kaj virtuala medioj.) = MIKSITA
REALECO
REBIMBOCA (Peça pequena e pouco importante de um mecanismo. // Malgranda
kaj malgrava peco de mekanikaĵo.) = NEGRAVA
MEKANIKA PECETO
RECURSOS FINITOS (Recursos naturais que existem em quantidade limitada.
// Naturaj resursoj, kiuj ekzistas en limigita kvanto.) = MALGRANDNOMBRAJ
/ LIMIGITAJ / MALMULTKVANTAJ KRUDMATERIALOJ / RESURSOJ
RESILIÊNCIA URBANA (Capacidade de um sistema urbano resistir e se
recuperar de crises. // Kapablo de urba strukturo rezisti
kaj restariĝi el krizoj.) = URBA RESTRUKTURIĜEMO
/ NEDETRUIĜEMO / NERUINIĜEMO
RESILIENTE (Na Psicologia, diz-se do que ou quem possui a habilidade
ou capacidade para lidar com problemas, adaptar-se a mudanças, superar obstáculos
ou resistir à pressão de situações adversas – choque, estresse, algum tipo de evento
traumático, entre outros – sem entrar em surto psicológico, emocional ou físico.
// En Psikologio, oni diras pri tio aŭ tiu, kiu posedas la kapablon
aŭ lertecon sperti problemojn, adaptiĝi al ŝanĝoj, superi obstaklojn aŭ rezisti
la premon de malfavoraj situacioj – ŝoko, streso, iu speco de traŭmata evento, inter
aliaj – sen mergiĝi en psikologian, emocian aŭ fizikan krizon.) = (POSTTRAŬMA) REARANĜIĜEMA;
READAPTIĜEMA; REINTEGRIĜEMA; REFORMIĜEMA; RESTRUKTURIĜEMA; NEDEFORMIĜEMA; (DEFORM-)REZISTEMA; NEŜANĜIĜEMA; FORMRETENEMA; RESTARTIĜEMA; FORTA; REZISTEMA; SUFER-SUPEREMA
RIBOSSOMOS (Complexos de proteínas RNA nas quais são produzidas as
proteínas das células. // Kompleksoj de RNA-proteinoj, en
kiuj estas produktataj la ĉelaj proteinoj.) = RIBOSOMOJ
RIO CAUDALOSO (Rio que possui um fluxo intenso e uma grande quantidade de água em seu leito. // Rivero, kiu posedas intensan fluon kaj grandan kvanton da akvo en sia volumeno.) = (AKVO)ABUNDA RIVERO
ROBOÉTICA (Campo de estudo ético relacionado com a robótica. // Kampo de
etika studo rilata al robotiko.) = ROBOTEKIKO
SAIR EM RETIRADA (ou bater em retirada, fugir, esgueirar-se) FORFUĜI;
CEDE / KAPITULACE RETIRIĜI; RETRETI
SAÚDE DIGITAL (Uso de tecnologias de informação na área da saúde.
// Uzado de ciferecaj teknikoj en la sansektoro.) = CIFERECA
SANIGO / SANSISTEMO / SANSEKTORO
SAÚDE MENTAL (Bem-estar psicológico e emocional. // Psikologia,
pisika, sana kaj emocia bonfartoj.) = MENSHIGIENO; MENSA /
EMOCIA SANO; PSIKA SANO
SIMBIOINDÚSTRIA (Modelo industrial que imita os ecossistemas naturais.
// Industria modelo, kiu imitas naturajn ekosistemojn.) = SIMBIOINDUSTRIO
SIRO-FENÍCIO" (Termo referenciado biblicamente para descrever
uma mulher de origem fenícia que habitava a província romana da Síria, como a mulher
cananeia da Bíblia que buscou a cura para sua filha através de Jesus. // Termino
biblie referencata por priskribi fenican virinon, kiu loĝis en la romia provinco
Sirio, kiel la kanaana virino en la Biblio, kiu serĉis la resanigon por sia filino
petante al Jesuo.) = SIROFENIKA
SMART CITY (Cidade que usa tecnologia para melhorar a qualidade de
vida e a sustentabilidade. // Urbo, kiu uzas teknikaron por plibonigi
la vivkvaliton kaj la daŭripovon.) = INTELIGENTA
URBO
SOFT SKILLS (Habilidades interpessoais e socioemocionais. // Interpersonaj
kaj sociemociaj lertecoj.) = LERTAJ KABABLOJ
SOLASTALGIA (Angústia ou sofrimento causado pelas mudanças ambientais
no próprio ambiente. // Angoro aŭ sufero kaŭzita de la mediaj
ŝanĝoj en la propra medio.) = SOLASTALGIO; EKOSUFERADO
SOMNIFOBIA (ou clinofobia, hipnofobia: Medo intenso e persistente
de dormir ou de adormecer. // Intensa kaj persista timo dormi
aŭ endormiĝi.) = DORMOTIMO; ENDORMIĜOTIMO
TESTE DE PAPANICOLAÚ (Exame ginecológico de citologia cervical realizado
como prevenção ao câncer do colo do útero. // Ginekologia
ekzameno de la cervika citologio realigata kiel prevento kontraŭ utercervika kancero.) = CERVIKA
FROTADO, PAPANIKOLAŬ-TESTO, PAP-TESTO
UBERIZAÇÃO (Modelo de negócios baseado em plataformas digitais e
trabalho autônomo. // Negoca modelo bazita sur ciferecaj
platformoj kaj nedungiteca laboro.) = CIFERECA
LAŬMENDA LABORO; CIFERECA AŬTONOMA LABORO; UBERIGO
VACINOLOGIA (Estudo das vacinas e do processo de imunização. // Studo de
vakcinoj kaj de la procedaro de imunigo.) = VACINOLOGIO
VIDEOMONITORAMENTO (Vigilância por meio de câmeras de vídeo. // Gvatado
per videokameraoj.) = VIDEOMONITORADO; VIDEOGVATADO; VIDEOKONTROLADO
VINHO DO PORTO (Vinho licoroso produzido na Região Demarcada do Douro,
Portugal, sob condições peculiares derivadas de fatores naturais e humanos. // Likvora
vino produktata en la Markita Regiono de Douro, Portugalio, sub apartaj kondiĉoj
devenantaj el naturaj kaj homaj faktoroj.) = PORTOVINO
WEBINAR (Seminário online. // Reta seminario.) = RETSEMINARIO
ZAPPING (Trocar rapidamente de canais de televisão. // Rapide ŝanĝi
televidajn kanalojn.) = ZAPI
ZILLENNIALS (Microgeração ou coorte demográfica que se posiciona
entre os Millennials e a Geração Z, nascidos tipicamente entre o final dos anos
90 e o início dos anos 2000 (entre 1993 e 1998, ou 1992 e 2002, dependendo da fonte),
caracterizando-se por ter tido uma infância sem tanta tecnologia digital como a
Geração Z, mas que cresceram com a transição para a era digital, vivenciando a chegada
da internet discada, o surgimento dos primeiros smartphones e outras tecnologias
da passagem do milênio. // Mikrogeneracio aŭ demografia kohorto,
kiu situas inter la Jarmiluloj kaj la Generacio Z, naskitaj specife inter la fino
de la 90-aj jaroj kaj la komenco de la 2000-aj jaroj (inter 1993 kaj 1998, aŭ 1992
kaj 2002, depende de la fonto), karakteriziĝante per infaneco sen tiom da ciferecaj
teknikaĵoj kiel la Generacio Z, sed kiuj kreskis en la transiro al la cifereca epoko,
spertante la alvenon de la ciferdiska interreto, la aperon de la unuaj poŝtelefonoj
kaj aliaj teknikaĵoj de la jarmila ŝanĝiĝo.) = ZILENIALOJ; JARMILIĜULOJ
ZOOTECNIA DE PRECISÃO (Aplicação de técnicas de precisão à criação
animal. // Apliko de precizigaj teknikoj al la bestobredado.) = PRECIZIGA
ZOOTEKNIKOLOGIO
